Publiciteit en bewustwording belangrijke impulsen voor winnaars Steenbreektrofee
Stichting Steenbreek organiseert ook dit jaar weer de verkiezing van de Steenbreektrofee. Het gaat om projecten waarbij duurzaam wordt vergroend en die een bijdrage leveren aan de biodiversiteit, klimaatbestendigheid en leefomgevingskwaliteit. Wat heeft het winnen van de trofee de winnaars van de afgelopen zeven jaar opgeleverd? We vroegen het de winnaars van vorige edities.
De verkiezing staat open voor initiatieven die spelen op het niveau van de straat of de wijk, maar ook op het niveau van dorp en stad. Dat kan van een gemeente zelf zijn, maar ook van een buurtvereniging, wijkorganisatie, corporatie, ondernemer of inwoner. Samenwerking van verschillende partijen (privépersonen, buurtorganisaties, overheid en bedrijven) is vaak de sleutel voor succes. De inzendingen voor de Steenbreektrofee moeten wel komen uit gemeenten die bij Stichting Steenbreek zijn aangesloten en dat zijn er inmiddels al meer dan 170.
Aanmelden voor de Steenbreektrofee 2023 kan nog tot 21 mei.
Wijkpark Cromvliet – Winnaar 2022 Professionals
“Het winnen van de trofee heeft veel publiciteit gekregen”, zegt Arno Lammers, beleidsmedewerker Klimaatadaptatie van de gemeente Den Haag. Die gemeente won de laatste editie van de verkiezing in de categorie Professionals met Wijkpark Cromvliet. Het Cromvlietplein en omgeving vroeg om de nodige verbetering vanwege de verslechterde leefbaarheid, kwaliteit van de buitenruimte en problematiek door hittestress en wateroverlast.
De manier waarop de transformatie is aangepakt is uniek in Nederland. Het beschikbare budget was aanzienlijk, maar vergelijkbare budgetten worden vaak alleen voor technische oplossingen ingezet. In Den Haag is gekozen om het gebied met asfalt, hekken en brede stoepen te veranderen in een klimaatbestendig park met een Urban Waterbuffer, een soort grote trechter die regenwater opvangt, zuivert en diep onder de grond opslaat. In het nieuwe wijkpark zijn zeventig nieuwe bomen bij geplant en is ongeveer 2000 vierkante meter extra groen toegevoegd. Een deel van de stoepen is vervangen door vakken met planten, bloemen en hagen.
“De publiciteit van het winnen van de trofee leidde tot kennisbijeenkomsten met mensen uit het land, maar ook uit België. Daarbij werd ook gekeken naar de bewonersparticipatie binnen dit project”
“De publiciteit van het winnen van de trofee heeft onder meer geleid tot kennisbijeenkomsten met mensen uit het land, maar ook uit België. Daarbij werd ook gekeken naar de bewonersparticipatie binnen dit project” aldus Lammers. “Je ziet ook dat vanuit de buurtbewoners, die we bij het project hebben betrokken, inmiddels ook meer ontsteningsacties op touw zijn gezet. De Steenbreektrofee staat ook in hun eigen buurthuis; de wethouder vond hem daar meer op zijn plaats dan in het stadhuis.”
Het winnen van de prijs heeft volgens Lammers ook geholpen om binnen de gemeente, binnen het ambtelijk apparaat, makkelijker geld te genereren voor andere vergelijkbare projecten. ‘We zijn nu bezig met de planvoorbereiding voor Wijkpark Transvaal dat helemaal vernieuwd wordt. Het wordt een groen plein, met een warmteleiding vanuit Rotterdam waar ze in het havengebied veel warmte over hebben. Cromvliet en de Steenbreektrofee hebben wel geholpen om dit project meer in de schijnwerpers te krijgen.’
Groengroep Leiden – Winnaar 2022 burgerinitiatieven
In de categorie Maatschappelijke Initiatieven werd vorig jaar Groenbuurt Leiden unaniem tot winnaar verkozen. Dit project is opgezet door Groengroep Groenoord-Zuid, bestaande uit bewoners die zich al meer dan tien jaar vrijwillig inzetten om hun eigen wijk tot een groene stadsoase te ontwikkelen. Dat doen ze op allerlei manieren, zoals de aanleg van boomspiegels en regentonnen, aanplant van fruitbomen, een tiny forest, groene netwerken voor insecten en egels, maar ook educatieve projecten.
‘Het was sowieso een grote eer om die prijs te winnen. We zijn al heel veel jaren bezig en het voelt als een soort oeuvreprijs’, zegt Grace Innemee van de Groengroep. ‘We zijn enorm in het zonnetje gezet en dat heeft denk ik er ook toe geleid dat we van de gemeente een Groen Lintje hebben gekregen; een onderscheiding voor mensen die zich inzetten in het groene domein.’
“We zijn enorm in het zonnetje gezet. We hebben van de gemeente een Groen Lintje gekregen”
De publiciteit rond het winnen van de trofee heeft ook geleid tot meer aandacht voor het werk van de groengroep, zegt Innemee. ‘Er zijn in meer buurten groengroepen en zij komen regelmatig bij ons buurten om te kijken hoe wij de zaken aanpakken. Ik denk dat het winnen van de Steenbreektrofee en de publiciteit daar zeker ook een rol in hebben gespeeld.’
Groengroep Groenoord-Zuid is begonnen in 2010 en heeft inmiddels een groot aantal acties op touw gezet. Zo zijn drie jaar geleden 45 nieuwe grote boomspiegels en 45 geveltuinen gerealiseerd en zijn in de afgelopen jaren watertonnen geplaatst, is een slingerpad als een groene verbinding langs de Haarlemmerweg aangelegd, zijn speelplaatsen vergroend, is een tiny forest gerealiseerd en is een vlinder- en bijentuin van 135 vierkante meter aangelegd.
Groengroep Groenoord-Zuid bestaat uit een kleine groep met een kern van zeven vrijwilligers, met een drietal mensen dat vaak meehelpt. Bij speciale activiteiten is er een tiental mensen die in actie komen. Zoals begin april bij het inplanten van tweeduizend planten op een speelterrein en voormalige parkeerplekken. Maar meer mensen zijn altijd welkom, zegt Innemee. De groep hoopt de trofee ook te kunnen gebruiken om meer mensen te werven voor de diverse vergroeningsacties in de wijk Groenoord-Zuid. ‘De trofee staat in onze buurthuiskamer, waar ook het plantenasiel zit en er komen veel mensen langs. We willen zeker de trofee gebruiken in de publiciteit om meer vrijwilligers te krijgen’, zegt Innemee.
Lees meer over de genomineerden van 2022.
Steenbreekvirus Harderwijk – Winnaar 2020 burgerinitiatieven
Het project Steenbreekvirus Harderwijk won in 2020 bij de categorie burgerinitiatieven de Steenbreektrofee. Het project werd in gang gezet door Ingrid Klooster uit die gemeente. Zij besloot, geïnspireerd door een eerder succesvol bomenproject en een geveltuintjesproject, mensen in haar straat te helpen hun tuin te vergroenen. Dit breidde zich ‘als een virus’ uit naar omliggende straten en de hele buurt met als beloning de Steenbreektrofee.
De belangrijkste winst is volgens Klooster dat vergroening en biodiversiteit duidelijker in beeld zijn gekomen bij de gemeente. Resultaat is bijvoorbeeld dat Harderwijk ook meedoet aan het NK Tegelwippen en met zes andere gemeenten actief is in duurzaamheidsloket Veluwe Duurzaam.
‘Het was de bedoeling dat het enthousiasme voor vergroening meer ingebed zou worden in de gemeentestructuur en ik denk dat dat wel is gebeurd. Ik heb in de afgelopen tijd enthousiast mee mogen doen, bijvoorbeeld bij de nieuwe groen- en natuurvisie die is aangenomen door de gemeenteraad. Vooraf is hierover overlegd met alle in Harderwijk aanwezige groen- en natuurorganisaties. Verder heeft er vorig jaar een “tegeltaxi” gereden die op een aantal momenten gratis tegels heeft opgehaald bij de bewoners. De tegeltaxi zal ook dit jaar weer rijden.’
“Het enthousiasme voor vergroening is meer ingebed in de gemeentestructuur”
Klooster noemt verder het opleiden van een viertal tuincoaches die bij mensen thuis komen om adviezen te geven over regenwaterafkoppeling. Verder is ze blij dat er weer een vergroeningsoverleg is gestart voor het grote industrieterrein Lorentz en dat er komende zomer weer veel meer zal bloeien dan voorheen. Het project is niet gestopt en Klooster gaat door met haar vergroeningsactiviteiten.
Als prijs kreeg de initiatiefnemer ook een perk met vaste planten aangeboden. Inmiddels zijn de planten geplant bij de “Steenbreekborder” bij de Vischpoort in Harderwijk die wordt onderhouden door kinderen van basisschool Mijnschool.
Ikgroenhet Parkstad – Winnaar 2020 Professionals
‘Ik denk dat de voornaamste winst van het winnen van de trofee is dat allerlei maatschappelijke partijen in Landgraaf hebben gezegd: moeten we daar niet een vervolg aan geven?’, zegt Ritsert Inia, projectleider van ‘ikgroenhet’, het project in Parkstad Limburg dat in 2020 de eerste prijs won in de categorie Professionals.
Ikgroenhet Parkstad Limburg was een meerjarenproject waarin diverse gemeenten en maatschappelijke groepen de regio hebben vergroend in een groen, gezond, sociaal, ecologisch kwalitatief en economisch waardevol leefgebied. Het project liep van 2018 tot en met 2021 en werd in 2022 officieel afgesloten. In die periode werden in de gemeenten Landgraaf, Heerlen en Kerkrade meer dan 250 voortuinen en ongeveer 6000 vierkante meter in 23 buurten vergroend. Per buurt werd bewoners gevraagd om met voorstellen te komen voor vergroening van de eigen voortuin of delen van de openbare ruimte. Met de deelnemende bewoners werd daarna een groenontwerp op maat gemaakt. Ikgroenhet was gericht op het stimuleren van samenwerking en contact tussen bewoners, maar ook tussen professionals en bewoners.
“De voornaamste winst van het winnen van de trofee is dat allerlei maatschappelijke partijen in Landgraaf hebben gezegd: moeten we daar niet een vervolg aan geven?”
‘Ook intern is het besef doorgedrongen; we zijn ook ontvangen door het college en je ziet dat de gemeente nu breder inzet op klimaatadaptatie. Wat je hebt zien gebeuren, is dat niet alleen de gemeente, maar ook andere partijen zich meer verantwoordelijk voelen op dit thema’, zegt Inia. ‘Wat we ook hebben gemerkt is dat andere gemeenten bij ons aan de bel trekken. Gelukkig wordt dit soort initiatieven ook in andere gemeenten opgepakt.’
Plannen voor een vervolg zijn er inmiddels, dit keer onder de noemer ‘Greunstemit?’ (groen je mee?), vertelt Inia. Dit is een nieuw project van de gemeente Landgraaf, woningstichting HEEMwonen, welzijnsorganisatie Welsun en JENS, een samenwerkingsverband van een aantal jeugdorganisaties. Hiermee gaat de gemeente Landgraaf door met het vergroenen van buurten en straten.
Het nieuwe project is erop gericht om inwoners te helpen met diverse vragen rond hun tuin, waaronder groenonderhoud. ‘De insteek van dit project is globaal hetzelfde als ikgroenhet, maar we gaan nu ook beter kijken naar onderhoud. Dat was een van de punten die in het juryrapport van de Steenbreektrofee werden genoemd.’
De gemeente Landgraaf heeft inmiddels subsidie toegezegd. ‘We hebben ook Europese subsidie gevraagd en als dat wordt toegewezen kunnen we dit initiatief doorontwikkelen. We zitten nu in de eerste ronde van de Interreg, een Europese subsidieregeling voor ruimtelijke en regionale ontwikkeling.’
Lees meer over de genomineerden van 2020.
Aanmelden Steenbreektrofee 2023
Is er in jouw gemeente een groen initiatief ontstaan dat een podium verdient? Laat het weten door het deelnameformulier in te vullen en naar info@steenbreek.nl te sturen. De deadline voor inzendingen is 21 mei 2023.
Meer informatie: https://steenbreek.nl/trofee/
