In STEENGOED belichten we maandelijks een gemeente die stappen maakt op het gebied van vergroening, biodiversiteit en klimaatadaptatie. Een gemeente die is aangesloten bij Stichting Steenbreek en een voorbeeld en inspiratie kan zijn voor andere gemeenten. In maart: Horst aan de Maas.
ERIC BEURSKENS
Wethouder gemeente Horst aan de Maas
- Wie bent u en wat doet u?
‘‘Ik ben Eric Beurskens, 63 jaar en wethouder economie en ruimtelijke ordening, water klimaatadaptatie, beheer openbare ruimte. Het is een leuk en uitdagend pakket met alle transities die we moeten doormaken en de beperkte ruimte waarin heel veel moet. Ik ben aan mijn tweede periode als wethouder bezig; daarvoor was ik 22 jaar gemeenteraadslid, eerst voor de VVD en later voor Essentie, een lokale partij. Voor ik wethouder werd, werkte ik als manager operationeel beheer bij ProRail.’
- Wat zijn de knelpunten in uw gemeente als het gaat om de gevolgen van klimaatverandering (wateroverlast, verstening, hittestress)?
‘We zijn een landelijke gemeente met een drietal grote en dertien wat kleinere kernen die allemaal verschillende problematieken hebben. In de grotere kernen zie je dat er in het verleden veel wijken zijn gebouwd die redelijk dicht op elkaar zitten en waar ’s zomers de temperaturen heel hoog oplopen. Voor onze kleine kernen geldt dat minder omdat die in het buitengebied liggen. Maar daar zien we weer een andere problematiek, wateroverlast. Bij langdurige regen staan landerijen onder water, mislukken oogsten en kan niet meer gepoot worden. In het verleden hebben we onvoldoende gekeken naar het principe water en bodem sturend. Het in het verleden bouwen op de laaggelegen gronden leidt nu tot problemen bij met name hoge waterstanden of hevige regenval. Ik verwacht dat dat in de toekomst meer problemen gaat opleveren. Je ziet nu bijvoorbeeld dat kelders en funderingen onder water staan. Als er weer een droogteperiode aankomt, krijg je het fenomeen van krimpen en uitzetten. Wat kan leiden tot schade aan huizen.’
- Welke “groene” speerpunten zijn er in uw gemeente?
‘Oplossen van die waterknelpunten, met name in die lager gelegen gebieden. Dus het vergroten van de bergingscapaciteit. We proberen ook te sturen op bewustwording voor onze inwoners om ze te laten afkoppelen, en door middel van groen-blauwe schoolpleinen ook de jongeren en hun ouders te bewegen om meer na te denken over klimaatverandering. Daarnaast werken we aan vergroening, verbeteren biodiversiteit en bestrijden van hittestress. Samenwerking is daarbij belangrijk; we werken veel samen met stichting Landschap Horst aan de Maas, waar alle groene groeperingen in verzameld zijn.’
- Is “groen” onderdeel van een integrale werkwijze in uw gemeente en werkt u samen met andere partijen, zoals woningcorporaties, scholen, tuincentra of andere organisaties?
‘Ik ben voorzitter van het waterpanel Noord en daarin hebben wij een zogenoemde Waterklaar-campagne bedacht, die nu in heel Limburg wordt uitgerold. In die campagne maken we gebruik van een voorlichtingsbus die bij evenementen staat, maar ook bij bouwmarkten of tuincentra. Daar wordt dan uitleg gegeven over het klimaat en hoe je daar als inwoner aan kunt bijdragen. Dat is dus een samenwerking tussen gemeenten. Daarnaast hebben we de woningcorporaties waar we mee samenwerken. Bijvoorbeeld bij een vernieuwingsslag van hofjes in de oudere wijken. Verder hebben we het project Groen-blauwe schoolpleinen, waarin we het schoolplein omtoveren naar een groen-blauwe oase.’
- Waarom vindt uw gemeente het belangrijk om aangesloten te zijn bij Stichting Steenbreek?
‘De landelijke bekendheid van Steenbreek maakt dat je dat ook kunt gebruiken als marketingtool. Steenbreek heeft ervaring met acties en met projecten om te ontstenen en te vergroenen. Steenbreek heeft informatie die wij niet hebben of anders zelf zouden moeten uitzoeken. Belangrijk is ook dat mensen van Steenbreek bij acties, bijvoorbeeld in de wijk, aanwezig zijn en helpen om die boodschap over te brengen.’
- Op welke wijze probeert u de inwoners te enthousiasmeren voor vergroening?
‘Het gaat vaak om bewustwording. Vooral vanuit het sociaal domein zitten we al in de sociaal wat zwakkere wijken en hebben zo een ingang om wat te doen om de kwaliteit van leven te verbeteren met relatief weinig ingrepen. Bijvoorbeeld door die hofjes in te richten in de oudere wijken met veel sociale huur. Het helpt als je daar mensen gezamenlijk verantwoordelijk kunt maken voor een aanpak en daarmee kunt laten zien dat hun woonomgeving er beter van wordt. Het enthousiasmeren van die groep mensen helpt enorm. Verder hebben we de voorlichtingsbus en de site van Waterklaar en de groen-blauwe schoolpleinen waar kinderen en ouders samen werken aan vergroening.’
- Op welk resultaat van de afgelopen jaren bent u trots dat bereikt te hebben?
‘Dat zijn er meerdere. We hebben hier midden in het centrum van Horst een klimaatplein gemaakt. Met een ondergrondse waterberging, maar tevens met een waterbeheersingssysteem waarbij de zeer gevarieerde beplanting gevoed wordt door het water dat we in de natte periodes opvangen. Het is een toegankelijk en mooi gebied in het centrum, een soort parkachtige omgeving, waar we ook voorlichting geven over de klimaatproblematiek. Daar ben ik trots op. Maar ook op de groen-blauwe schoolpleinen. Ook hebben we in het buitengebied enorme waterbuffers aangelegd in samenwerking met het waterschap. Maar het meest trots ben ik wel op het project Maasgaard waarin we samen met de provincie, het waterschap en de gemeente Venray hebben gewerkt aan een transformatie van het buitengebied van Horst.’
- Wat doet u zelf aan vergroening/klimaatadaptatie?
‘We hebben een grote tuin van 3000 vierkante meter en dat proberen we een groene oase te laten zijn. We proberen ook om af te koppelen, alleen hebben we de pech dat we in een laag gebied zitten. Ik ben ook mede-initiatiefnemer van een park tussen twee grote wijken in. Daar hebben we van een “rommelveld” een soort park van gemaakt, maar in een heel natuurlijke omgeving, het Kabroeksebeekpark. Dat is een wandelgebied geworden tussen twee wijken in waar ook een grote beek doorheen loopt. Ook heel goed voor de ontmoeting voor inwoners van beide wijken.’
- Welke belangrijke (publieks)acties/evenementen staan de komende tijd op het programma?
‘Het NK Tegelwippen – daar doen we voor het eerst aan mee – en een aantal vergroeningsprojecten waarbij we de inwoners willen betrekken om ook af te koppelen. Verder het project Hofjes waarbij we drie hofjes opnieuw inrichten naar een klimaatbestendige omgeving. En we zijn volop bezig met de vergroening van onze grootste kern, Horst. Maar ook in de kleinere kernen zijn we continu op zoek naar kansen voor omvorming van verharding naar divers groen.’
- Welk advies geeft u andere gemeenten?
‘Als je weinig ervaring hebt, begin klein en doe verschillende soorten projecten. Probeer vooral ook hoe je inwoners bewust krijgt en laat ze meedoen. Heb het erover met andere partijen en gebruik ook buurten en wijken. Maak mensen enthousiast, gebruik ervaringen van anderen en van andere gemeenten. Houd het succes niet voor jezelf.’
Auteur: Hans Bouwman
Beeld: gemeente Horst aan de Maas
