In STEENGOED belichten we maandelijks een gemeente die stappen maakt op het gebied van vergroening, biodiversiteit en klimaatadaptatie. Een gemeente die is aangesloten bij Stichting Steenbreek en een voorbeeld en inspiratie kan zijn voor andere gemeenten. Deze maand: Lingewaard.
MAARTEN VAN DEN BOS
Wethouder gemeente Lingewaard
1. Wie bent u en wat doet u?
‘Ik ben Maarten van den Bos, 40 jaar en wethouder ruimtelijke ordening, handhaving, duurzaamheid en milieu in de gemeente Lingewaard. Landschap, groen en natuur is een van de onderdelen uit mijn portefeuille. Dit doe ik nu 3 jaar en daarvoor ben ik 8 jaar lang gemeenteraadslid geweest. Ik ben historicus van opleiding en heb heel lang in de academische wereld in het onderwijs en onderzoek gewerkt.’
2. Wat zijn de knelpunten in uw gemeente als het gaat om de gevolgen van klimaatverandering (wateroverlast, verstening, hittestress)?
‘Het eerste knelpunt is dat we af en toe veel te veel water hebben. Dat betekent dat er een keer een straat blank staat of dat er wat overlast en hinder is. Aan de andere kant hebben we ook af en toe water te weinig. Sommige plekken in de gemeente, bijvoorbeeld in de kern Angeren of Huissen-Zand, zijn behoorlijk versteend. Daar moeten we echt met elkaar zorgen dat we het groen dat er is beschermen en versterken en ook kijken of we nieuw groen kunnen toevoegen. Een derde uitdaging – wat meer onzichtbaar, maar niet minder ingewikkeld – zit in onze ondergrond. We zitten hier tussen twee rivieren in, de Waal en de Nederrijn, en hebben daardoor veel te maken met een rivier die ook het grondwater als het ware wegtrekt als het wat droger is. Dat leidt voor sommige wijken tot funderingsproblematiek waarbij mensen scheurvorming in hun huis zien.’
3. Welke “groene” speerpunten zijn er in uw gemeente?
‘Te veel water, te weinig water en een complexe bodem, dat zijn zaken waar je als gemeente heel moeilijk iets aan kunt doen. Het zijn wel speerpunten voor ons waarbij we proberen groen toe te voegen en zoveel mogelijk de openbare ruimte klimaatadaptief in te richten. Waar het om het funderingsprobleem gaat, proberen we te zorgen voor meer kennis, meer informatie voor inwoners: wat moeten ze doen?, wat kunnen ze doen? We proberen zo goed en zo kwaad als het gaat samen met het waterschap aan preventie te werken, door water vast te houden, door een beter watersysteem te organiseren. We weten immers dat investeren in biodiversiteit en landschap ook voor deze knelpunten enorm helpt.’
4. Is “groen” onderdeel van een integrale werkwijze in uw gemeente en werkt u samen met andere partijen, zoals woningcorporaties, scholen, tuincentra of andere organisaties?
‘Wij hebben een gemeenteraad die meegaat in onze beleidsmatige aanpak van de knelpunten. Op dit moment zijn we bezig met het Omgevingsprogramma Landschap, Natuur en Biodiversiteit om goed te kijken wat in onze gemeente nodig is en welke maatregelen we kunnen nemen. Ik zie ook hoeveel inwoners ermee bezig zijn. In Angeren zijn mensen bezig met initiatieven om de kern groener te maken. Je merkt ook dat eigenaren van woningen, woningcorporatie of individuele eigenaar, steeds vaker het nut en de meerwaarde zien van een groene inrichting om het huis en in de wijk. Waardwonen, de corporatie die hier in Lingewaard actief is, speelt daarin een heel goede rol. Die club begrijpt dat groen en biodiversiteit positief is voor wijken en buurten en ook voor mensen.’
5. Waarom vindt uw gemeente het belangrijk om aangesloten te zijn bij Stichting Steenbreek?
‘Laat ik het op mezelf betrekken. In mijn vorige huis had ik toen we dat kochten een tuin en daar lag alleen maar terras in. Ik ben niet iemand die enorm groene vingers heeft, maar ik wilde daar wel wat mee. Op een gegeven moment zag mijn vrouw een advertentie van Steenbreek in het gemeentenieuws en de mogelijkheid om iemand mee te laten kijken naar jouw tuin. Dat hebben we gedaan en daar kwam een hartstikke mooi plan uit. We hebben zo’n 70 procent van de stenen weggehaald en daar groen voor teruggebracht. Dat soort ondersteuning is superbelangrijk; ik ben ervan overtuigd dat de meeste mensen heel graag willen vergroenen en heel graag iets willen doen voor de biodiversiteit en het klimaat.’
6. Op welke wijze probeert u de inwoners te enthousiasmeren voor vergroening?
‘Daar zijn veel instrumenten voor. We hebben Lingewaard Natuurlijk, Stichting Boomrijk Lingewaard en Steenbreek die fantastisch meewerkt aan allerlei initiatieven om bijvoorbeeld bomen uit te delen en mensen te helpen. We hebben een regentonactie zodat mensen regenwater kunnen opvangen om het ook weer te gebruiken. Met dat type activiteiten en acties proberen we mensen te enthousiasmeren.’
7. Op welk resultaat van de afgelopen jaren bent u trots dat bereikt te hebben?
‘Wat ik heel goed vind – en daar hebben we als gemeente ook wel enorm op ingezet – is dat we bij mensen veel scherper voor de geest hebben gekregen dat vergroening en klimaatadaptatie enorm belangrijk is. Toen ik in de gemeenteraad begon was het landschap, biodiversiteit, natuur iets waar vooral een paar kleine milieuclubjes zich druk over maakten. Het feit dat we in staat zijn geweest als gemeente Lingewaard om het perspectief te kantelen en te vertrekken vanuit de kwaliteit van het landschap, het versterken van natuur en het vasthouden of goed afvoeren van water, ja, dan ben ik wel gewoon trots dat we dat steeds weer als vertrekpunt van nieuwe ontwikkelingen nemen.’
8. Wat doet u zelf aan vergroening/klimaatadaptatie?
‘Ik heb net al verteld over mijn vorige woning waar nu iemand anders geniet van de vergroening. In mijn huidige woning probeer ik als gewoon een individuele inwoner ook een bijdrage te leveren. Als ik een nieuwe struik ga aanplanten, ga ik kijken welke insecten daarop afkomen. Ik merk dat het hartstikke leuk is om egelhutjes en vogelhuisjes in je tuin te hebben. Het is toch een geluksmomentje als je na een aantal maanden gepiep die kleine vogeltjes uit zo’n huisje ziet vliegen.’
9. Welke belangrijke (publieks)acties/evenementen staan de komende tijd op het programma?
‘Een mooie concrete actie van de gemeente is de regentonactie waarbij mensen bij een lokale ondernemer korting krijgen voor een regenton. De bonnen waren binnen korte tijd vergeven. Iets anders: er wordt op dit moment hard gewerkt aan het Omgevingsprogramma Landschap, Natuur en Biodiversiteit waarin we een analyse maken van hoe ons landschap eruitziet. Waar moeten we in de toekomst naartoe en hoe zorgen we dat we daar komen? Dat willen we dit jaar afronden.’
10. Welk advies geeft u andere gemeenten?
‘Wat ik in onze gemeente zie en wat heel positief uitpakt, is je aansluiten bij de wens van mensen om gewoon in een fijne en groene omgeving te zijn. Je kunt zaken heel ingewikkeld maken en het over biodiversiteit en landschap hebben op een hele beleidsmatige en soms ook wel complexe manier. Dat moeten we ook doen. Maar belangrijk is dat je je aansluit bij het simpele feit dat het overgrote deel van de Nederlanders zich prettiger voelt in een groene omgeving. Dat helpt om samen aan de slag te gaan.’
Auteur: Hans Bouwman
Beeld: gemeente Lingewaard
Beeld: Robert Ellens