1. Ontstenen
Tegel eruit, plant erin! Veel mensen leggen tegenwoordig stenen in de tuin, omdat ze ervan uitgaan dat dit weinig onderhoud vraagt. Toch blijkt uit onderzoek dat een tuin met veel verharding net zoveel onderhoud met zich meebrengt als groene en natuurlijke tuinen. Dit komt omdat er relatief veel te wieden en te ‘poetsen’ is, terwijl groene tuinen vaak zelfregulerend zijn. Zo is het er koeler door het groen en hoef je minder water te geven.
Vaste planten zorgen al snel voor een dekkend bladerdek waardoor er bijna geen onkruid tussen de planten groeit en gras hoeft niet meer zo vaak te worden gemaaid, want dan krijg je bloeiende klavers en andere mooie plantjes. Een levende tuin is goed voor iedereen en vergroenen is niet moeilijk, dus wip die stenen eruit en ga lekker met planten aan de slag.
We helpen je op weg:
2. Klimaat
Door het veranderende klimaat krijgen we te maken met langere periodes van droogte en intensere regenval. Door deze piekbuien wordt het riool overbelast en is de kans op overstromingen groot. Door regenwater op te vangen in bijvoorbeeld een regenton kun je het vervolgens gebruiken voor de planten in de tuin.
Ook kun je de regenpijp afkoppelen van het riool zodat het op een natuurlijke wijze kan infiltreren in de bodem. Om te zorgen dat dit goed gaat en het water daadwerkelijk de bodem in zakt, moet je kijken of dit wel mogelijk is. Water loopt namelijk niet weg als er teveel tegels liggen of als de bodem niet goed waterdoorlatend is. Een plantenborder helpt, grindstrook en anders een infiltratiekrat.
Meer tips:
3. Bodem
De bodem is niet het meest spannende onderdeel van de tuin, en daarom wordt deze vaak vergeten. Maar een gezonde bodem is het belangrijkste voor een levendige tuin met gezonde, vitale planten die veel minder water nodig hebben. Het is dus de moeite waard om te investeren in een rijk bodemleven om veel langer plezier te hebben van alles dat groeit en bloeit.
Je kan de aarde bijvoorbeeld extra aandacht geven door zelf compost te maken van oud tuin- en keukenafval: daar zitten veel belangrijke mineralen en bacteriën in, het allerbeste voor een levende bodem. Ook in de borders en vakken met planten kun je blad en snoeiafval laten liggen. Dit zorgt voor een mulchlaag tussen de planten en maakt dat onkruiden minder snel gaan groeien en vocht minder snel verdampt. Op die manier hoef je dus ook minder te wieden en water te geven. Lees ook over de campagne van Steenbreek en Onder het Maaiveld.
Nog meer weten over de bodem:
4. Biodiversiteit
Wist je dat al 80% van onze vlinders zijn verdwenen de afgelopen 100 jaar? Wist je ook dat jouw tuin sterk kan bijdragen aan de diversiteit en dus als stapsteen kan dienen voor insecten, vogels en bijvoorbeeld kleine zoogdieren zoals egels? Doe mee en maak van jouw tuin een mini natuurgebied en zorg voor veel verschillende soorten groen zoals hagen, bomen, vaste planten en plekken met kruid-achtigen zoals, koolzaad, klavers en brandnetels.
Het helpt ook om vogelhuisjes op te hangen en bijvoorbeeld met gesnoeide takken een takkenril te maken. Dit is dan weer een ideale schuilplek voor bijvoorbeeld egels. Een tuin hoeft ook niet te netjes te zijn dus juist blaadjes laten liggen en rommelige hoekjes creëren. Een klein water element doet wonderen en zorgt al snel voor libellen in de tuin, tevens kunnen vogels en insecten daar water drinken.
Kijk snel verder:
- 11 tips voor een biodiverse aanplant
- Doe de Biodiversiteitswijzer en kijk wat jij kan doen! (Maakgrijsgroener)
- Steenbreek Folder: Toekomstbestendige beplanting is biodivers
- Inspiratie: de 5 kleurrijkste vaste planten voor bijen en vlinders (Gardener’sWorld)
- Tips voor een bijenvriendelijke tuin (Milieucentraal)
- Hoe maak je een insectenhotel? (Natuurmonumenten)
- Bijenstichting geeft Zaai&Planttips
5. Planten en zaaien
Als je nog geen ervaring hebt met tuinieren, dan kom je er vast achter dat het niet zo lastig is. Vooral als je het ‘perfecte plaatje’ loslaat en de natuur als vertrekpunt neemt waarbij alles met elkaar in verbinding staat, waar er schoonheid zit in alles wat groeit en bloeit. Het voor- en najaar is de perfecte tijd om in de tuin aan de slag te gaan. In een tuincentrum kun je goed terecht (om ter plekke advies te vragen), maar tegenwoordig kun je ook veel online bestellen.
Je kunt ook zelf planten vermeerderen door te zaaien, te stekken of te scheuren. Stekken is ook erg leuk om te doen: het komt erop neer dat je een stukje van een plant neemt zoals een vlinderstruik of een buxus en die opnieuw laat wortelen. Ook kun je bijvoorbeeld vaste planten scheuren door deze op te spitten en met behulp van een schop in meerdere stukken te verdelen. Op internet kun je hier veel informatie over vinden, succes!
Kijk hier voor inspiratie
- Ecologisch Tuinieren (VELT)
- Volledige online cursus voor de beginnende tuinier (IVN)
- Informatie over natuurlijk tuinieren en planten kweken (AVVN)
- Voorbeeld: Klimplanten voor een groene gevel
- 6 beplantingsplannen voor een zonnige plek
- 6 beplantingsplannen voor een schaduwrijke plek
- De 5 grootste valkuilen van te vroeg zaaien en planten (Gardener’sWorld)
6. Duurzame materialen
Tuinen worden meer en meer verhard en in tuinen gewerkt met zogenaamde dode materialen in plaats van beplanting. Dergelijke tuinen dragen minimaal bij aan het klimaatadaptief maken van de leefomgeving en bijvoorbeeld de biodiversiteit en de toegepaste materialen kunnen bovendien ook nog eens een schadelijke footprint hebben of een nadelig effect voor het milieu. Zo kan hout uit duurzaam beheerde FSC bossen nog steeds geïmpregneerd zijn met chemische middelen die uitlogen in het grondwater en bestaat potgrond uit opgegraven veen waarbij veel CO2 vrijkomt.
Er is natuurlijk niets duurzamers dan hergebruik en als je dan toch materialen nodig hebt zoals steen, hout of zelfs beplanting denk altijd even na over de herkomst en check of ze met een label of keurmerk te koop zijn. Het vergroenen van een tuin is natuurlijk altijd goed, mits de planten die je toevoegt niet exotisch zijn en een meerwaarde hebben voor insecten en vogels.
Meer weten:
7. Vogels in de tuin
Er is niets leukers dan vogels in de tuin, want ze zorgen voor leven en het is een indicator dat je leefomgeving gevarieerd is en ook goed voor jou als mens om in te wonen. Als je vogels in de tuin wilt, moet je op drie dingen letten, ook wel de drie V’s genoemd. Voedsel, veiligheid en voortplanting.
Voedsel bestaat bijvoorbeeld uit bedragende struiken zoals krent en lijsterbes, maar ook uit een gezonde bodem waar veel organisch materiaal ligt en wormen te vinden zijn. Voor veiligheid kun je denken aan struiken en hagen waar ze in kunnen schuilen. Meidoorn of vuurdoorn zijn extra geliefd vanwege hun doorns, want katten en andere dieren kunnen hier niet in komen. De voortplanting kun je bespoedigen door nestkastjes op te hangen. Let op, er zijn verschillende soorten voor verschillende vogels en je moet ze het liefst beschut ophangen wijzend richting het oosten. Meer informatie kun je vinden op www.vogelbescherming.nl
Zie ook:
8. Duurzaam onderhoud
De manier waarop jij jouw tuin onderhoudt kan een grote impact hebben op het milieu, zowel negatief als positief. Zo kun je een gazon 30 keer per jaar maaien met een motormaaier omdat het veel bemest en geïrrigeerd wordt, maar je kan het ook 6-8 elektrisch maaien per jaar waardoor het gras wilder wordt en meer bloemrijke soorten krijgt. Laat in de borders en plantvakken het liefst zoveel mogelijk organisch materiaal als blad liggen, dit is goed voor het bodemleven.
Mijd te allen tijde chemische middelen voor schoonmaken of bestrijden, voor alles is altijd een milieuvriendelijk alternatief. Doe zoveel mogelijk werk in de tuin met de hand, al die apparaten heb je vaak helemaal niet nodig en met de hand wordt het vaak netter. Zo kun je onkruid ook vaak goed plukken en doordat je de voegen niet leegspuit met een hogedrukreiniger komen er mosjes in die zorgen voor een dichte voeg waar verder niets meer in groeit.