In STEENGOED belichten we maandelijks een gemeente die stappen maakt op het gebied van vergroening, biodiversiteit en klimaatadaptatie. Een gemeente die is aangesloten bij Stichting Steenbreek en een voorbeeld en inspiratie kan zijn voor andere gemeenten. In februari: Amersfoort.
Johnas van Lammeren
Wethouder gemeente Amersfoort
- Wie bent u en wat doet u?
‘Ik ben Johnas van Lammeren. Wethouder voor de gemeente Amersfoort namens Partij voor de Dieren. Ik zet me in voor een duurzame openbare ruimte met goede milieukwaliteit en voldoende stadsnatuur en dierenwelzijn.’
- Wat zijn de knelpunten in uw gemeente als het gaat om de gevolgen van klimaatverandering (wateroverlast, verstening, hittestress)?
‘In Amersfoort komen drie verschillende landschappen samen: de Gelderse Vallei met haar beekdalen, de hoge zandgronden van de Utrechtse Heuvelrug en het polderlandschap van het Eemland. Vaak noemen we de stad als rots, nog een vierde landschap. Amersfoort heeft te maken met alle gevolgen van klimaatverandering en de verschillende landschappen vragen elk een eigen aanpak. Hittestress en grondwateroverlast – als gevolg van langdurige regenval – zijn een sterk groeiend probleem en vragen veel aandacht. Behoud van een vitale bodem en drinkwatervoorraden is van vitaal belang.’
- Welke “groene” speerpunten zijn er in uw gemeente?
‘We willen een groene en gezonde stad zijn, voor mensen én voor dieren. Tegelijkertijd zijn we ook een groeiende stad. De vraag naar ruimte voor wonen, recreëren, werken en mobiliteit is ongekend hoog. We willen weerbaar zijn voor een veranderend klimaat. We willen natuurinclusief zijn en blijven én de stad leefbaar houden: dat is een spannende strijd! Een gevecht om de vierkante centimeter waar de uitwerking van de omgevingsvisie bij helpt. We moeten duidelijke doelen en normen hebben als we met elkaar praten hoe we de beschikbare ruimte verdelen en welke kwaliteit die dan krijgt.’
- Is “groen” onderdeel van een integrale werkwijze in uw gemeente en werkt u samen met andere partijen, zoals woningcorporaties, scholen, tuincentra of andere organisaties?
‘Vergroenen moeten we samen doen. Met iedereen in de stad. Dat vraagt veel verschillende afspraken. Bijvoorbeeld voor huurders die in hun contract kunnen afspreken dat ze hun tuin of het dak mogen vergroenen. Of scholen die groene schoolpleinen samen met de gemeente aanleggen en betalen. Lesprogramma’s voor kinderen zijn ook belangrijk: de volgende generatie kun je al een heel eind op weg helpen. Met kennis over natuur en biodiversiteit en praktische lesprogramma’s door het Centrum voor Milieueducatie in Amersfoort, Het Groene Huis.’
- Waarom vindt uw gemeente het belangrijk om aangesloten te zijn bij Stichting Steenbreek?
‘Alle duwtjes naar een groene stad helpen. En Stichting Steenbreek is meer dan een klein duwtje; Steenbreek ondersteunt ons met kennisuitwisseling en pasklare oplossingen, zoals de toolbox bij het NK Tegelwippen.’
- Op welke wijze probeert u de inwoners te enthousiasmeren voor vergroening?
‘Door zelf het goede voorbeeld te geven. Om te beginnen met kennis: we brengen in beeld waar wij de openbare ruimte in de stad vergroenen. We informeren hoe inwoners op eigen terrein een bijdrage kunnen leveren. We stimuleren bewoners en bedrijven om zelf een groen dak aan te leggen, door hiervoor een subsidie beschikbaar te stellen. En elk jaar kunnen inwoners een gratis boom aanvragen voor in hun tuin. Verenigingen die ruimte hebben op hun terrein voor meer bomen, kunnen er meer aanvragen. Dat geldt ook voor ondernemers. Er zijn jaarlijks duizend bomen beschikbaar. Ook kunnen inwoners een stukje openbaar groen beheren. Wij maken daarover dan afspraken over dit zelfbeheer en zorgen voor begeleiding en gereedschap.’
- Op welk resultaat van de afgelopen jaren bent u trots dat bereikt te hebben?
‘Duidelijke afspraken in het programma Groen-Blauw geven ons bij de uitwerking in omgevingsprogramma’s échte afspraken, doelen en normen om de stad te beschermen tegen hitte en water. Dat is een mijlpaal waar we nog jaren mee vooruit kunnen. Het besef dat we onze stad kunnen beschermen met meer groen en minder steen is ingedaald en dat is van levensbelang voor komende generaties.’
- Wat doet u zelf aan vergroening/klimaatadaptatie?
‘Practice what you preach! Ik woon zelf aan water, ben veel in het groen en werk graag met mijn handen. Door te werken aan en in het groen geef je letterlijk een betere wereld door aan de komende generaties. Laten we de kinderen van nu goed de kwaliteiten van een biodiverse wereld op waarde leren schatten en er zelf ook mee aan de slag gaan; voordat het te laat is.’
- Welke belangrijke (publieks)acties/evenementen staan er de komende tijd op het programma?
‘Amersfoort doet dit jaar mee aan het NK Tegelwippen. Als gemeente bieden we de mogelijkheid om de gewipte tegels af te voeren. Ons lokale Steenbreeknetwerk helpt bewoners met verschillende activiteiten door ze te inspireren en aan het te werk zetten.’
- Welk advies geeft u andere gemeenten?
‘Na al die hete zomers en extreem natte seizoenen is ook voor de sceptici wel duidelijk dat de klimaatverandering in deze generatie is begonnen. Om de gevolgen tegen te gaan, zijn nu maatregelen nodig. Breng in kaart waar maatregelen het hardst nodig zijn en ga aan de slag. Elke stap die je neemt is er één: alles maakt een verschil! Alleen zo hou je je stad leefbaar voor nu, maar ook voor volgende generaties.’
Auteur: Hans Bouwman
Beeld: gemeente Amersfoort
