In STEENGOED belichten we maandelijks een gemeente die stappen maakt op het gebied van vergroening, biodiversiteit en klimaatadaptatie. Een gemeente die is aangesloten bij Stichting Steenbreek en een voorbeeld en inspiratie kan zijn voor andere gemeenten. In September: Arnhem.
Cathelijne Bouwkamp
Wethouder gemeente Arnhem
1. Wie bent u en wat doet u?
‘Ik ben Cathelijne Bouwkamp, geboren in 1972, en namens GroenLinks wethouder in de gemeente Arnhem. In mijn portefeuille heb ik Stedelijke Ontwikkeling, Groen, Duurzaamheid en Cultuur, en het Nationaal Programma Arnhem-Oost dat als doel heeft om de achterstanden op het gebied van onderwijs, werk & inkomen, wonen, gezondheid, leefbaarheid en veiligheid in vijf wijken aan te pakken. Ik ben bezig met mijn tweede periode en ben inmiddels 5 jaar wethouder in deze mooie stad. Daarvoor ben ik onder meer 4 jaar fractievoorzitter van GroenLinks geweest.’
2. Wat zijn de knelpunten in uw gemeente als het gaat om de gevolgen van klimaatverandering (wateroverlast, verstening, hittestress)?
‘Een heel groot pluspunt is dat Arnhem heel groen is en dat de Arnhemmers trots zijn op hun groen en bomen. Het knelpunt is de wateroverlast vanwege de ligging. Er zijn vrij veel hoogteverschillen in onze gemeente. Als het regent, stroomt het water naar die putgebieden. Vooral in het centrum, met name het Spijkerkwartier, maar ook de wijken Geitenkamp en Molenbeke. De kelders en straten kunnen dan onderlopen, de riolen kunnen het niet aan. Het water verplaatst zich ook snel door die hoogteverschillen. We moeten proberen het water zo lang mogelijk vast te houden op de plek waar het neerkomt.’
3. Welke “groene” speerpunten zijn er in uw gemeente?
‘Wat ik zelf belangrijk vind, is dat je klimaatadaptieve maatregelen niet neemt met “grijze” oplossingen, zoals infiltratiebakken onder de straten. Wij willen een “win-win”: alles met klimaatadaptatie willen we groen doen en samen met de bewoners. Dat is de insteek zoals we de uitvoering nu doen. We hebben beleid om samen met buurtbewoners te kijken waar we kunnen vergroenen. Dat doen we wijk voor wijk. Heel veel kleine plekken die vergroenen worden dan bij elkaar heel veel extra groen. Bijvoorbeeld door het toevoegen van beplanting of bomen bij een klein speeltuintje, plantenbakken op de stoepen of verticale vergroening. En we kijken of bewoners zelf het onderhoud willen doen.’
4. Is “groen” onderdeel van een integrale werkwijze in uw gemeente en werkt u samen met andere partijen, zoals woningcorporaties, scholen, tuincentra of andere organisaties?
‘Heel erg belangrijk – en dat zal bij veel gemeenten herkenbaar zijn – is dat groen nog vaak een sluitpost is. Is er nog geld om wat aan vergroening te doen? In Arnhem willen we dat omdraaien: groen speelt altijd en bij alle projecten mee. Dat is een andere wijze van werken in de stad, maar belangrijk. Laten we samen proberen de stad groener te maken. Dat doen we ook met kennisinstellingen zoals Wageningen University & Research, ontwikkelaars, scholen en woningcorporaties.’
5. Waarom vindt uw gemeente het belangrijk om aangesloten te zijn bij Stichting Steenbreek?
‘Wij zien ons als een groene stad die klimaatadaptatie belangrijk vindt en besteden daarom veel middelen om te vergroenen. Dat willen we ook met collega-wethouders in het land delen. Hoe verankeren we dat in beleid? Het delen van kennis is bij Stichting Steenbreek een duidelijk doel. Je merkt dat bijvoorbeeld bij het NK Tegelwippen; die competitie is leuk, maar je leert elkaar en andere gemeenten ook kennen.’
6. Op welke wijze probeert u de inwoners te enthousiasmeren voor vergroening?
‘Zoals ik net al beschreef hebben we een “wijkgroenagenda” die we in samenspraak met de bewoners van een wijk opstellen. We organiseren daarvoor een aantal sessies en leggen uit waarom groen belangrijk is en geven informatie over klimaatadaptatie. Voorheen hadden we veel verschillende soorten subsidie; daarin is geschoven en we hebben nu een subsidie “Groenblauwe initiatieven”. Dat is een eenvoudige regeling die niet de regels van de subsidie centraal stelt, maar mensen helpen om te vergroenen. Je ziet ook dat er veel meer bewonersinitiatieven zijn gekomen.’
7. Op welk resultaat van de afgelopen jaren bent u trots dat bereikt te hebben?
‘We hebben best veel bereikt. Het meest trots ben ik op alle Arnhemmers die de handen uit de mouwen steken, zelfs in wijken waar veel meer gebeurt en waar mensen wonen die meer problemen hebben dan vergroening. Als ik met de fiets door Arnhem rijd en nieuwe aanplant zie, dan ben ik blij en trots.’
8. Wat doet u zelf aan vergroening/klimaatadaptatie?
‘Daar kan ik altijd nog meer aan doen, maar ik heb een groene, koele tuin met inheems groen. Met planten die voor bijen en vlinders aantrekkelijk zijn en enkele fruitbomen waar vogels plezier van hebben. Er is in de schutting ruimte gemaakt voor egels en ik heb een groen dak op mijn schuur.’
9. Welke belangrijke (publieks)acties/evenementen staan er de komende tijd op het programma?
‘Uiteraard de Nationale Groendag op woensdag 11 oktober in het Nederlands Openluchtmuseum. Daarnaast de vergroening van de Van Muijlwijkstraat in Arnhem-Noord. Deze stond bekend als de lelijkste straat van Arnhem. We zijn momenteel bezig met infrastructurele werkzaamheden en dan kan het aanplanten beginnen. Verder gaan we door met de wijkgroenagenda’s om samen met de mensen te kijken hoe we wijken kunnen vergroenen.’
10. Welk advies geeft u andere gemeenten?
‘Zorg dat je kennis in huis hebt en probeer het anders bij andere gemeenten te vinden. Zorg dat er geld beschikbaar is voor concrete maatregelen en doe het samen met inwoners. Dat geeft ontzettend veel energie.’
Auteur: Hans Bouwman
Beeld: gemeente Arnhem
