In STEENGOED belichten we maandelijks een gemeente die stappen maakt op het gebied van vergroening, biodiversiteit en klimaatadaptatie. Een gemeente die is aangesloten bij Stichting Steenbreek en een voorbeeld en inspiratie kan zijn voor andere gemeenten. In oktober: Zaanstad.
Wessel Breunesse
Wethouder gemeente Zaanstad
1. Wie bent u en wat doet u?
‘Ik ben Wessel Breunesse. Wethouder voor de gemeente Zaanstad namens GroenLinks. Ik mag me inzetten voor openbare ruimte, klimaatadaptatie, gebiedsontwikkeling en kunst en cultuur.’
2. Wat zijn de knelpunten in uw gemeente als het gaat om de gevolgen van klimaatverandering (wateroverlast, verstening, hittestress)?
‘Wie aan Zaanstad denkt, denkt aan een open weidelandschap met molens langs de Zaan. Het land is gevormd door wind en water. Zaanstad is plat en ligt laag, heeft een slappe bodem, en is rondom de Zaan dicht bebouwd. De gemeente heeft dus te maken met alle gevolgen van klimaatverandering; wateroverlast, droogte én hitte. Vanuit de oorsprong is het een kwetsbare plek. Maar dat is onderdeel van de identiteit van Zaanstad, en we zijn gewend om daarmee om te gaan.’
3. Welke “groene” speerpunten zijn er in uw gemeente?
‘Wij willen als college Zaanstad zichtbaar vergroenen en daarmee ook de biodiversiteit vergroten. Daarvoor hebben we extra middelen vrijgemaakt: 4 miljoen euro. In de ‘Aanpak Vergroening van de Stad’ hebben we daar doelen aan gekoppeld voor gezondheid, maatschappelijke betrokkenheid, klimaatadaptatie en biodiversiteit. Er is een programma gericht op de uitvoering van diverse projecten in de gehele stad. De ambitie is om het verschil te maken in de dagelijkse leefomgeving van alle Zaankanters. Denk aan schoolpleinen, stations, langs belangrijke fietsroutes. We moeten zorgen voor 30 procent boomkroonbedekking zodat er meer koele ontmoetingsplekken en routes ontstaan in de gemeente.’
4. Is “groen” onderdeel van een integrale werkwijze in uw gemeente en werkt u samen met andere partijen, zoals woningcorporaties, scholen, tuincentra of andere organisaties?
‘Voor een groene toekomst voor Zaanstad is het heel belangrijk om samen te werken. De openbare ruimte in bezit van de gemeente is maar beperkt. Zeker in stenige wijken rondom de Zaan. We hebben bewoners en gebiedspartners keihard nodig. Met sommige partijen zijn we daar al best ver in; Zaanstad is ambassadeur voor het project “Speelse en natuurrijke schoolpleinen”. Woningcorporaties betrekken we actief in onze ambitie voor de aanplant van bomen, bijvoorbeeld met een subsidieregeling voor de aanplant van bomen op corporatieterrein. Ook zetten we in toenemende mate onze gebiedsbeheerders in om samen met bewoners en anderen te vergroenen. Ook zijn er veel bewoners die groen hebben geadopteerd of zich op een andere manier inzetten voor het groen in onze gemeente.’
5.Waarom vindt uw gemeente het belangrijk om aangesloten te zijn bij Stichting Steenbreek?
‘Wij willen dat groen de aandacht krijgt die het verdient. Binnen onze ambtelijke organisatie, de politiek, maar ook van bewoners en bedrijven. Hoe meer partijen samenwerken om groen op de radar te krijgen – en tegels eruit! – hoe groter het draagvlak wordt. En hoe meer het ook lukt om Zaanstad daadwerkelijk groener te maken. Stichting Steenbreek is daar een heel goed platform voor. Daarnaast halen berichten en campagnes van Steenbreek ons uit de waan van de dag. Soms zijn we zo druk met groene voorstellen, projectopdrachten en afstemmen. De stichting stimuleert ons ook om naar buiten te treden, ook over de gemeentegrens heen.’
6. Op welke wijze probeert u de inwoners te enthousiasmeren voor vergroening?
‘Door aan de slag te gaan met groenprojecten in mensen hun “achtertuin”. Mensen worden betrokken bij veranderingen in hun directe woon- en leefomgeving. Door zelf mee te denken over de inrichting van het groen, hopen we de buurt te inspireren. We hebben ook verschillende laagdrempelige acties voor bewoners: Tegelwippen, de tegelophaalservice, het aanleggen van geveltuinen, vorig jaar een heel succesvolle subsidie voor regentonnen. Deze gaan we ook actief koppelen aan groen en herinrichtingsprojecten.’
7. Op welk resultaat van de afgelopen jaren bent u trots dat bereikt te hebben?
‘Het is lastig om één ding te noemen. De geveltuintjesacties zijn zo succesvol, dat we de vraag eigenlijk niet aankunnen. Aan verschillende kanten merken we dat er steeds meer energie en initiatief is voor vergroenen. We hebben in het voorjaar bijvoorbeeld een aftrapmoment georganiseerd voor het programma vergroening. Collega’s kwamen samen in de Zaanbocht bij Wormerveer. Met windkracht 8 hebben we tegels staan wippen en zo het stationsplein groener gemaakt. Ook belangengroepen nemen vaak het initiatief en steken de handen uit de mouwen. Zoals de vergroening door de vereniging GroenZaans bij station Zaandijk-Zaanse Schans.’
8. Wat doet u zelf aan vergroening/klimaatadaptatie?
‘Ik doe zo min mogelijk aan mijn eigen achtertuin. Zo krijgen insecten, bloemen en planten de ruimte. Het nieuwe Zaanse maaibeleid in het klein, zeg maar. Verder zet ik me in de gemeente zo actief mogelijk in voor initiatieven van inwoners.’
9. Welke belangrijke (publieks)acties/evenementen staan er de komende tijd op het programma?
‘Kinderen zijn de toekomst. Daarom vergroenen we veertig speelplekken per jaar. Komende maanden ronden we het eerste jaar af en dat gaan we vieren natuurlijk. Onlangs zijn we gestart met het project Vergroenen Parkrijk. Deze nieuwbouwwijk uit de jaren negentig willen we aanpakken in nauwe samenwerking met de bewoners. Begin november is de aftrap van het deelprogramma ‘Vergroenen stenige buurten’. We gaan daar onder andere kijken naar innovatieve manieren om bestaande straten te vergroenen en deze buurten natuurinclusiever te maken. Volgend jaar wordt het puntensysteem natuurinclusief bouwen van kracht in de gemeente Zaanstad.’
10. Welk advies geeft u andere gemeenten?
‘Ons motto is “groen is gewoon”. Dat kun je bereiken door vergroenen en andere inspanningen voor een klimaatbestendige leefomgeving zoveel mogelijk onderdeel te maken van normale werkprocessen. Bij elk project dat langskomt, vraag ik: kan het groener? Dat heeft regelmatig tot meer groen geleid. Daarnaast: denk ook actief aan de beheerfase. Wat gebeurt er met het groen nadat het is aangelegd? Voor een succesvol project én een toekomstbestendige groene leefomgeving is het belangrijk om nieuwe en ook andere manieren van inrichten en bouwen direct goed af te stemmen met beheer.’
Auteur: Hans Bouwman
Beeld: gemeente Zaanstad
