Tuin voorbereiden op periodes van droogte

Ook nu hebben we weer te maken met een warm en zeer droog voorjaar. Dat heeft op allerlei manieren invloed op de overlevings- en voortplantingskansen voor veel planten en dieren. Het meest simpele lijkt om elke dag de tuin te sproeien, maar afgezien dat dat verspilling is van schoon, helder kraanwater, zijn er andere maatregelen die genomen kunnen worden.

Het recordjaar qua droogte in het voorjaar is 1976; ook 2018, 2019 en 2020 kenmerkten zich door een droog voorjaar. De gemiddelde temperatuur van januari tot en met mei van dit jaar komt uit op de vijfde plaats van warmste jaren in ruim 300 jaar. De natuur lijkt op basis van een vergelijking met historische waarnemingen in de Natuurkalender-database momenteel zo’n 2 weken voor te liggen op wat 50 jaar geleden nog een normale ontwikkeling was.

Schade
‘De afgelopen jaren hebben we gemerkt dat het in Nederland lang droog kan zijn. Vooral in het voorjaar’, zegt Margot Ribberink, ambassadeur van Stichting Steenbreek en deskundige op het gebied van duurzaamheid en klimaat. ‘Omdat de zon in het voorjaar veel feller schijnt en het al heel heet kan worden, droogt het behoorlijk uit en die droogte is ook niet meer op te lossen in de zomer. Dat leidt tot grote problemen in de natuur als dat meerdere jaren achter elkaar gebeurt. Dat veroorzaakt behoorlijke schade.’

Klimaatbestendig
Het is, met het veranderende klimaat, verstandig om de tuin klimaatbestendiger te maken voor extreme weersomstandigheden, zowel hoosbuien als droogte. Bijvoorbeeld door regenwater op te vangen in een ton of een vijver. Door regenwater te bufferen heeft de natuur tijdens een lange droogteperiode profijt van het opgevangen water dat gebruikt kan worden om de planten water te geven zonder kostbaar drinkwater te hoeven gebruiken. ‘We moeten wat dat betreft ons gedrag aanpassen en niet al het kraanwater gebruiken omdat het toevallig voorhanden is’, zegt Ribberink.

Om te voorkomen dat de bodem uitdroogt kan een laag compost of maaisel op de kale grond gestrooid worden of bodembedekkers worden geplant. De grond daaronder blijft hierdoor koel en vochtig. Met hagen en bomen kan de wind de grond en planten minder snel uitdrogen en zij bieden beschutte plekjes voor heel veel dieren. Op die plekken kunnen waterschalen worden gezet voor vogels en egels.

‘Groen is gewoon het wondermiddel tegen droogte, hitte en piekbuien’

Groen
Vervangen van stenen in de tuin door groen is goed voor de biodiversiteit en als het regent kan het water gemakkelijker de grond in. ‘Maar groen is ook een oplossing voor droogte’, zegt Ribberink. ‘Als je groen in je tuin hebt, wordt hij niet zo heet en niet zo droog. Met alleen stenen verdroogt de omgeving veel sneller dan bij een groene tuin. Groen is gewoon het wondermiddel tegen droogte, hitte en piekbuien.’

Bij de inrichting van de tuin is het aan te bevelen planten te gebruiken die goed tegen de hitte kunnen, zoals de sierui, trompetklimmer, kruipende Amerikaanse sering, ooievaarsbek, lavendel en katten- en vetkruid. Door gras te vervangen door planten als klaver, tijm of madelief, hoeft minder vaak water gegeven te worden. Gras heeft ondiepe wortels en is afhankelijk van een regenbui. In een droge periode heeft het extra water nodig.

Sproeien
Wie er niet aan ontkomt om te sproeien moet bij voorkeur ’s morgens vroeg of ’s avonds water geven want overdag verdampt het water snel. Sproei dan niet iedere dag een beetje, maar liever af en toe flink veel, de planten worden hierdoor sterker. Met uitzondering van nieuwe aanplant die veel vaker water nodig heeft.