Waarom stenen breken als we vooraf kunnen zorgen dat er minder stenen terecht komen in de tuin? Met deze gedachte organiseerde Steenbreek gemeente De Bilt een online inspiratiesessie klimaat adaptieve tuinen voor toekomstige bewoners van het nieuwbouwproject Hof van Bilthoven.
Met een voorbereiding van nog geen 3 weken, werd een online inspiratiesessie voor nieuwe bewoners voor het project Hof van Bilthoven (Melkweg) in elkaar gezet. En met succes. Iedereen die zich had opgegeven, zat keurig klaar in Teams. Klaar om geïnspireerd te worden om hun nieuwe kale stuk grond om te toveren tot een waterrijk en diervriendelijk paradijs. Met deze opkomst is 20% van de nieuwe bewoners van het Hof van Bilthoven bereikt. De laatste huizen worden in november dit jaar opgeleverd, dus de inspiratiesessie wordt in september nog een keer georganiseerd.
Vertrouwen
Hoe bereik je de (toekomstige) inwoners? De oproep voor deze bijeenkomst is gedeeld via een besloten Facebookgroep van de koophuis bezitters in dit project. Toevallig was de beheerder daarvan aanwezig tijdens een eerste offline bijeenkomst van Steenbreek De Bilt in januari jl. ‘Ik vond het spannend. Ik moest hem vertrouwen dat hij de uitnodiging tijdig zou verspreiden’, zegt Laura Graus, adviseur duurzaamheid, gemeente De Bilt. Gelukkig was ook Woonstichting SSW bereid om een digitale uitnodiging door te sturen naar de huurders in dit project.
Waarom toekomstige bewoners al betrekken?
Door de veranderende klimaatomstandigheden zal het vaker harder regenen, maar zal het ook heter en droger zijn dan we afgelopen eeuw meegemaakt hebben. Niet alleen de openbare ruimte moet aangepast worden, ook bewoners kunnen een bijdrage leveren. Tijdens de online inspiratiesessie heeft een tuinarchitecte de nieuwe inwoners geïnspireerd tot het aanleggen van een diervriendelijke en klimaat adaptieve tuin. Deze inwoners weten nu waarom water in hun tuin belangrijk is, waarom verhoogde borders in deze grondsoort niet werken en de huurders zijn meer geïnspireerd om geveltuinen aan te leggen. Door al tijdens het bouwproces bewoners te informeren, wil gemeente De Bilt voorkomen dat nieuwbouwwijken versteend worden.
Zaterdag 5 september jl. was de aftrap van de actie Zet Almere in bloei – Tegel eruit Plant erin. Een groene karavaan trok door Almere met een grote plantenbus en aanhangwagen zodat op locatie tegels konden worden ingeleverd en geruild voor een plant. De karavaan stopte in vijf verschillende stadsdelen De actiedag werd tevens aangegrepen voor de officiële bekrachtiging van de samenwerking tussen de gemeente Almere en Stichting Steenbreek.
Wethouder Jan Hoek gaf op het Spanningsveld het officiële startsein voor de actie ‘Zet Almere in bloei’. Naast deze actie om Almeerders te motiveren hun tuintegels in te wisselen voor groen, was er ook aandacht voor de uitreiking van 15 bijenhotels en werd de actie ‘Eettuintjes Almere’ gelanceerd. Dit alles is ook mooi in beeld gebracht bij Omroep Flevoland. Henk Jense, consulent Stichting Steenbreek, overhandigde aan wethouder Jan Hoek de infographic over de Almeerse situatie. Dat het nodig is om Almeerders te stimuleren de eigen tuin te vergroenen blijkt uit de cijfers; 62% van de Almeerse tuinen is meer dan 80% versteend en slechts 3% is minder dan 20% versteend. Er is volop werk aan de groene winkel voor Almere als gastvrouw van de Floriade!
De actie Zet Almere in bloei loopt t/m 25 oktober. Iedereen die een tuintegel inlevert bij Kwekerij Almere en Intratuin Almere, ontvangt een plantje uit het bijen- en vlinderassortiment. Max. 2 per huishouden. In 2018 was de eerste editie van Zet Almere in bloei. Toen werden maar liefst 10.000 tegels ingeleverd gedurende de actieperiode van 3 maanden in het voorjaar. In 2019 werden 7.000 tegels ingeleverd. De tegels worden weer ge upcycled en onder andere benut voor groen beton.
Meer informatie: Groenengezond.almere.nl.
Foto: Jan Hoek en Henk Jense met de infographic, Spanningsveldbos Almere
Speciaal voor jonge professionals organiseert Stichting Steenbreek in samenwerking met Kennislab voor Urbanisme de summerschool ‘Ontwerp de nieuwe norm voor de groene tuin’ op 21, 22 en 23 oktober 2020 in Zuid-Holland.
In een “pressure cooker” van 3 dagen verdiepen hbo- en wo’ers met verschillende studieachtergronden zich in de thema’s gezonde leefomgeving, biodiversiteit, klimaatbestendig groen en sociale cohesie. Samen met experts, bewoners, woningcorporaties, gemeenten en provincie Zuid-Holland gaan ze op zoek gaan naar vernieuwende ideeën om woningcorporaties en huurders te stimuleren om tuinen van huurwoningen te vergroenen en klimaatbestendig te maken. In multidisciplinaire teams werken de summerschooldeelnemers aan zes concepten om dat te realiseren. Aan het einde van de summerschool presenteren de deelnemers hun plannen aan een deskundige jury die het winnende idee kiest. Dat team ontvangt 2000 euro. Geïnteresseerde jonge professionals kunnen zich hier aanmelden.
Hoe stimuleer je bewoners om klimaatadaptieve maatregelen te nemen in en om hun woning? Het lectoraat ‘Psychologie voor een duurzame stad’ van de Hogeschool van Amsterdam heeft onderzoek gedaan naar deze vraag in het project ‘Samen naar een klimaatbestendige omgeving’. Uit het onderzoek blijkt onder andere dat mensen zich te weinig zorgen maken over de gevolgen van klimaatverandering. Vaak weten ze ook niet welke maatregelen ze zelf kunnen nemen.
Om bewoners mee te krijgen in klimaatadaptatie zetten gemeenten, waterschappen en andere partijen vaak in op informeren en bewustwording creëren. “Maar daar bereik je te weinig mee”, zegt Loes Kreemers, één van de onderzoekers in dit project. Om gedrag te beïnvloeden en mensen in actie te laten komen, is veel meer nodig. Mensen moeten hun gedrag kunnen veranderen, ze moeten in de gelegenheid zijn en ze moeten de motivatie voelen. Alleen als deze drie voorwaarden aanwezig zijn, komen mensen in actie.
Zes aanbevelingen uit het onderzoek:
- Maak de dreigende gevolgen van extreem weer concreet en dichtbij, zodat bewoners zich meer bewust zijn van de risico’s.
- Bied concrete, effectieve, laagdrempelige handelingsperspectieven. Maak wel duidelijk dat kleinere acties een groter doel dienen, om te voorkomen dat een kleine actie een excuus wordt (‘ik doe al wat, dus hoef ik verder niets te doen’).
- Benadruk hoe belangrijk individuele acties zijn. Zo verhoog je het verantwoordelijkheidsgevoel van elke bewoner.
- Zorg voor een groepsgevoel (‘we doen het samen’). Dat kan door buurtinitiatieven te stimuleren, te praten over acties die bewoners nemen en door te benadrukken dat je samen het verschil kunt maken.
- Sluit aan bij wat mensen belangrijk vinden, bijvoorbeeld door te laten zien hoe een maatregel hun leven in hun eigen ogen positief verandert.
- Zorg voor een situatie waarin bewoners makkelijk klimaatadaptieve maatregelen kunnen nemen.
Kijk hier voor het volledige rapport Samen naar een klimaatbestendige omgeving.
Het is een uitdaging om speelnatuur op een schoolplein te realiseren. Steeds vaker krijgen hoveniers de vraag om daaraan mee te werken maar wat is een groen schoolplein eigenlijk? En hoe kun je op een kleine, druk gebruikte ruimte plek maken voor natuurlijk groen, speelse natuurervaring, natuur-, milieu- en klimaateducatie, vrij spel en beweging, rust en recreatie?
Stichting Springzaad biedt maandag 5 en 26 oktober 2020 een compacte, praktische 2-daagse cursus waarin deze vragen beantwoord worden. De cursus is bedoeld voor hoveniers en anderen, die een goed beeld willen krijgen van wat er bij een groen schoolplein komt kijken.
Wethouder Bert Velthuis van gemeente Nijmegen opent zaterdag 12 september om 12 uur het nieuwe groene plein op de hoek Alligatorstraat – Karbouwstraat (de Hazenkamp). Met het groene plein is een grote wens van de bewoners in vervulling gegaan. Begin maart hebben zij de handen uit de mouwen gestoken en mee geholpen met het verwijderen van maar liefst 730 M2 steen. Omgerekend naar formaat stoeptegel praten we dan over ruim 8000 stoeptegels. Een echte Operatie Steenbreek actie: Stenen eruit, GROEN erin!
Het groene idee is ingebracht door de bewoners bij de gemeente via nijmegen.mijnwijkplan.nl. De gemeente wil plannen van bewoners realiseren wanneer genoeg mensen in de buurt het plan omarmen. Dat was hier zeker het geval! Het stenige plein is veranderd in een groene oase: met gras en struiken. De bomen gaan binnenkort de grond in. Twee van de bewoners hebben met een bioloog/ecoloog uit de buurt het planten-plan bedacht en gezorgd voor een diversiteit aan klimaatbestendige planten, struiken en bomen. Dit initiatief zorgde voor een grote betrokkenheid van aanwonenden bij het vergroenen van dit tot voor kort zo lelijke tegelplein, met vele levendige overleggen en creatieve initiatieven.
Wijkregisseur Anne-Marie Cobussen, van gemeente Nijmegen: ‘Het is mooi on te zien hoe de bewoners voor dit plan zijn gegáán. Ik kan vanuit mijn rol niet alles organiseren, werken aan een prettige leefomgeving doen we samen. Een groot compliment voor de bewoners voor het idee en hun inzet. Het resultaat is prachtig!’
Nut, noodzaak én plezier van groen
Bij de opening op 12 september overhandigt het campagneteam van Operatie Steenbreek gratis plantjes aan de bewoners die mee hebben geholpen met dit mooie, groene project. Want dit soort acties van bewoners verdienen een beloning! De Bastei, museum voor natuur en cultuurhistorie, die deze campagne voert, roept iedereen in de stad op om tuin of balkon te vergroenen. Bomen werken als een gratis airco, broodnodig bij tropische dagen. Stenen houden de warmte ook veel langer vast. Daarnaast is een groene ondergrond belangrijk bij hoosbuien: het water kan dan gemakkelijk in de grond wegzakken en voorkomt dat het riool overbelast raakt met alle gevolgen van dien (straten die blank staan, ondergelopen kelders). Bovendien bied je vogels, vlinders, bijen en andere levende wezentjes een slaap-, schuil- of nestelplek in het groen én voedsel. Kortom: groen biedt voordelen, voor alles en iedereen.
Meer stedelijk groen is geassocieerd met een hogere intelligentie en minder gedragsproblemen bij kinderen. Dat blijkt uit onderzoek van de UHasselt en de UGent, op basis van gegevens van het Oost-Vlaams meerlingenregister.
Bij stadskinderen die opgroeien in een woonomgeving met weinig groen, is een verschuiving gezien in intelligentie waardoor er meer kinderen zijn met een lager IQ dan in een groene leefomgeving. Het onderzoeksproject van Universiteit Hasselt en Universiteit Gent onderzocht het belang van een groene leefomgeving op intelligentie en gedrag. Daarvoor maakten de onderzoekers gebruik van IQ-metingen bij meer dan 700 Oost-Vlaamse tweelingen. Deze werden in de jaren ’90 afgenomen bij tweelingen tussen de 8 en 15 jaar binnen het Oost-Vlaams Meerlingenregister. Een groot deel van de ouders vulden bovendien ook nog een uitgebreide vragenlijst in over de gedragsbeschrijving van hun kinderen.
Meer groen – hoger IQ
De resultaten van dit onderzoek tonen aan dat bij stadskinderen, meer groen rondom de woning geassocieerd kan worden met een hoger IQ. Meer specifiek betekent dit dat 3.3% meer groen in een straat van 3 km rondom de woning in verband staat met een stijging van 2.6 punten in totaal IQ. Daarnaast bleek ook dat in de stad meer groen in verband staat met een vermindering van gedragsproblemen zoals concentratie- en agressieproblemen.
Welke daktuin, welk innovatief dakoppervlak, of welke bijzondere bovenste laag krijgt op vrijdag 4 september tijdens het Rooftop Symposium de titel ‘meest in het oog springende dak van Nederland’ en wordt bekroond met de Rooftop Award?
In een tijd waarin je nabije omgeving belangrijker is dan ooit en we op zoek gaan naar andere vormen van werken, samenzijn en recreëren, ontstaat er ruimte voor nieuwe mogelijkheden. Die mogelijkheden liggen onder andere op het dak! Nederland telt meer dan 400 km2 onbenut dakoppervlak dat smachtend wacht om gebruikt te worden. Op die bovenste laag kunnen we water opvangen met behulp van slimme watersystemen, energie opwekken met zonnepanelen, de biodiversiteit boosten door daktuinen aan te leggen, de stad koelen door er groen te planten, we kunnen er zelfs nieuwe ruimte creëren waar we elkaar in een oase van rust kunnen ontmoeten.
Veel van de Nederlandse daken zijn nog onbenut, maar dankzij de koplopers die aan de slag zijn gegaan met hun dakoppervlak, komen er elk jaar weer nieuwe parels van daken bij. Om één van hen in het zonnetje te zetten, voor de lef en creativiteit die hun eigenaren tonen en omdat ze het nut en de noodzaak inzien van duurzame ontwikkeling van de bovenlaag, reikt Rooftop Revolution de Rooftop Award uit. De prijs voor het meest in het oog springende dak van Nederland.
Genomineerde daken
Welke daken zijn er allemaal genomineerd voor de Rooftop Award? Een kleine greep uit de pareltjes. De circulaire daktuin bovenop PLNT in Leiden is aangedragen, en de Triodos bank in Driebergen-Rijsenburg. Maar ook het gloednieuwe dak van Capital C, de venue waar het Rooftop Symposium plaatsvindt. Aan de jury de eer om het meest aansprekende project te kiezen. Tim van Hattum, programmaleider klimaat WUR en een van de keynote sprekers, Margot Bleeker, directeur stichting Erasmus Trustfonds en betrokken bij de vorige prijswinnaar, en de Rotterdamse DakenDiva Esther Wienese zullen deze taak vervullen. De DakenDiva zal 4 september in Capital C aanwezig zijn om de prijs uit te reiken. Bekijk hier alle genomineerden.
Uitreiking Rooftop Award
De uitreiking van de Rooftop Award vindt plaats op 4 september tijdens het Rooftop Symposium in Capital C in Amsterdam. Tijdens dit event komen duurzaamheidsexperts, hoveniers, wetenschappers en dakkenners bij elkaar. De middag is bedoeld om professionals uit het vastgoed, beleidsmakers en vele anderen te laten zien hoe we ons daklandschap optimaal kunnen benutten. ‘Vanwege corona’ geen bomvolle zaal, maar een exclusief gezelschap op locatie en onder toeziend oog van een online publiek. Via een registratielink kunnen geïnteresseerden zich aanmelden om het gehele event digitaal te volgen.