‘Het Boomspiegelfeest gaat een week duren’

In oktober werd in Nederland voor het eerst het Nationale Boomspiegelfeest gehouden. De bedoeling was om kale boomspiegels te vergroenen. Ook in 2022 wordt het Boomspiegelfeest gehouden; niet op 1 dag, maar gedurende een hele week. Met Cerian “Jenny” van Gestel van Guerrilla Gardeners kijken we terug en vooruit.

Met het Nationale Boomspiegelfeest werken Guerrilla Gardeners en Stichting Steenbreek samen om de boomspiegel op de kaart te zetten. Een boomspiegel is vaak een plek met hondenpoep, gebruikt als fietsenrek of als handige plek voor het neerzetten van de vuilniszakken. De boomspiegel is volgens de organisatie echter een ideale plek om de stad verder te vergroenen en zo bij te dragen aan het vergroten van de leefomgeving van heel veel soorten (bodem)dieren. Daarnaast zijn er klimaatadaptieve voordelen: meer groen maakt de stad tijdens hete zomers wat koeler en de beplanting houdt het regenwater beter vast. Een groene boomspiegel in de straat ziet er ook nog eens kleurig en sfeervol uit. Daarnaast levert het een bijdrage aan de sociale cohesie in een straat of wijk als mensen samen met buurtgenoten zorgen voor het onderhoud.

Hoe kijk je terug op het eerste Nationale Boomspiegelfeest op 9 oktober 2021?
‘Heel positief. Het was voor ons een pilot en het is boven verwachting verlopen. We hadden gehoopt dat er zo’n tien gemeenten zouden meedoen, maar het werden er twintig. Dat waren zowel kleine als grote gemeenten zoals Den Haag, Utrecht, Arnhem, Maastricht. We hebben ook heel veel positieve reacties uit het land gekregen, onder andere dat het samen vergroenen van boomspiegels verbindend en gezellig is.’

Heb je enig idee hoeveel boomspiegels op het Boomspiegelfeest zijn vergroend?
‘Onze schatting is zeker ruim duizend. Dat aantal krijgen we door alles op te tellen wat we hebben aan officiële getallen. Er zijn echter ook gemeenten die er onvoldoende zicht op hebben. We vinden het wel belangrijk dat we zicht hebben op het resultaat van het project. Dus daar willen we dit jaar meer op inzetten.’

Wat gebeurt er met de ervaring van de gemeenten die mee hebben gedaan?
‘Een van de onderwerpen die we in 2022 willen oppakken is dat we een soort community van ambtenaren opstarten zodat zij ervaringen kunnen uitwisselen. We willen dit jaar sessies organiseren waarin gemeenten die ervaringen en ideeën onderling kunnen uitwisselen en elkaar zo kunnen helpen.’

Ook dit jaar is er weer het Nationale Boomspiegelfeest. Is dat met dezelfde opzet?
‘We willen het Nationale Boomspiegelfeest niet meer op 1 dag houden, maar het verlengen naar een week. We starten dit jaar op zaterdag 1 oktober en het duurt tot en met zondag 9 oktober. We kunnen gemeenten op die manier iets meer flexibiliteit in de uitvoering geven. De gemeente kan dan bijvoorbeeld in die periode als een soort kick-off een feestelijk moment in de uitgifte van planten organiseren, bijvoorbeeld aan het begin van die week. Of de wethouder aan een van de eerste mensen die een boomspiegel hebben geadopteerd, een plantenpakket laten overhandigen. Dat kan een mooi persmoment zijn.’

Zijn er nog tips of adviezen voor gemeenten die dit jaar mee willen doen?
‘We raden gemeenten aan om het Boomspiegelfeest te organiseren samen met een groene maatschappelijke partner. In Utrecht was dat bijvoorbeeld vorig jaar stichting Utrecht Natuurlijk die alle stadsboerderijen en stadstuinen in beheer heeft. Dergelijke organisaties zijn gewend om publiekscampagnes uit te voeren. De ambtenaren kunnen zich dan focussen op de achterkant en zorgen dat het adoptiebeleid voor boomspiegels goed is geregeld en dat de vergroening daarvan goed geregistreerd wordt. Zo’n groene organisatie kan de communicatie voor de campagne voor haar rekening nemen. In Utrecht liep dat geweldig.’

Jullie hebben ook een handleiding voor gemeenten gemaakt. Wat kunnen zij daarmee?
‘De handleiding is voor het beheer en beleid en geeft achtergronden voor het totaal van de aanpak. We hebben de best practices van de verschillende gemeenten op een rij gezet en daar zit ook advies in: hoe kun je dat Boomspiegelfeest in je gemeente nou op een slimme manier organiseren, hoe doe je dat met de backoffice, hoe doe je dat met de privacy van gegevens, hoe kun je dat afstemmen met groenbeheerders, hoe markeer je vergroende boomspiegels? Al dat soort zaken hebben we in die handleiding verwerkt. Heel veel gemeenten willen het wiel zelf opnieuw gaan uitvinden, maar dat is natuurlijk nergens voor nodig.’

De doelstelling is om voor 2030 alle één miljoen boomspiegels in de stedelijke omgeving te vergroenen. Dat is erg ambitieus.
‘We hebben een grote ambitie. Dat is ook een reden dat we voor dit jaar willen bekijken hoe we het een vliegwieleffect kunnen geven. Een van de ideeën is dat we bijvoorbeeld meer inzetten op straatfeestjes. Dus niet alleen individuele mensen motiveren om mee te doen, maar hele straten. Die kun je dan bijvoorbeeld een beloning geven door een pakket gratis planten te geven. Een ander punt is ervoor zorgen dat er boomspiegeladoptiebeleid bij gemeenten komt. Uit een inventarisatie die we zelf hebben gedaan, bleek dat 82 procent van de gemeenten geen boomspiegeladoptiebeleid heeft.’

Is het mogelijk om die doelstelling te halen met alleen deze campagne?
‘Het is niet een kwestie van of-of, het is en-en. Wat wij doen met deze campagne is eigenlijk de bekendheid en mogelijkheden om boomspiegels te vergroenen op de kaart zetten. We zoeken daarnaast bewust samenwerking met gemeenten om hen te ondersteunen bij hun groenbeleid en te zorgen dat er veel meer mogelijk wordt. We kunnen het in de toekomst nog veel groter maken door samenwerking met een interessante partner die een heel groot bereik heeft. Bijvoorbeeld een woningbouwvereniging die de huurders wil stimuleren om boomspiegels te vergroenen. Of een tv-zender die er soort challenge van wil maken. Wij staan in ieder geval open voor een dergelijke samenwerking.’

Over gemeente Midden-Delfland Een van de gemeenten die meedeed aan het eerste Nationale Boomspiegelfeest is Midden-Delfland. ‘Wij hebben meegedaan omdat wij het belangrijk vinden het aspect duurzaamheid uit te dragen en bewustwording te creëren bij de inwoners’, zegt Michael Moerman van de afdeling Beheer Openbare Ruimte van de gemeente Midden-Delfland. ‘Dit Boomspiegelfeest is een mooie manier om dat te doen. Het is namelijk iets tastbaars om in je eigen wijk zo’n boomspiegel te vergroenen. Bewoners steken samen de handen uit de mouwen. Ze zijn heel bewust bezig met hun eigen straat en omgeving.  Zo betrek je hen heel direct bij hun leefomgeving.’ De gemeente deed mee in het kader van Stichting Steenbreek, vertelt Moerman. ‘Het is niet zo dat we anders niet mee hadden gedaan. Deelname aan Stichting Steenbreek is handig. We kunnen bijvoorbeeld gebruikmaken van de diverse communicatiekanalen zoals de flyers en informatiefolders die Steenbreek gebruikt. Ook hielp Stichting Steenbreek bij het aankopen van beplanting.’ De actie past volgens Moerman in het beleid van de gemeente. ‘We zijn bezig met een nieuw groenbeleid, want het huidige groenbeleidsplan is aan actualisatie toe. Ons huidige beleidsplan behandelt de onderwerpen duurzaamheid, ecologie en biodiversiteit wel, maar deze onderwerpen zijn nu veel urgenter geworden.’ En dit jaar, weer meedoen? ‘We hebben dat nog niet besloten, maar de kans is groot dat we ons weer aanmelden.’

Online sessies
Voor gemeenten die vorig jaar niet meededen, maar voor dit jaar belangstelling hebben, vinden er een aantal online sessies plaats:

• do 17 februari, 13.00 uur
• di 15 maart, 10.00 uur
• di 12 april, 15.00 uur
• do 12 mei, 11.00 uur
• wo 15 juni, 10.00 uur

Voor meer informatie ga naar info@guerrillagardeners.nl

Over het Boomspiegelfeest
Meer informatie over het Nationale Boomspiegelfeest is te vinden op de site van Guerrilla Gardeners.