Ontstenen en Vergroenen in de Groningse wijk Hoornse Meer

Bewoners van twee versteende pleinen uit de wijk Hoornsemeer in Groningen hebben het initiatief genomen voor een klimaatadaptieve, groenere en gezellige inrichting. Zij wilden graag de biodiversiteit, klimaatbestendigheid én de leefkwaliteit verbeteren. Gemeente Groningen heeft samen met de bewoners gekeken naar de kansen en obstakels van het vergroenen van twee pleinen in de wijk Hoornse Meer, en hen hierbij ondersteund.

Even voorstellen

1. R. Schumanstraat
   Tegels, tegels en nog meer tegels: zo zag het pleintje aan de R. Schumanstraat er jarenlang uit. “Als ik de deur uitstapte zag ik een donker, deprimerend plein. Daar wilde ik verandering in brengen”, vertelt bewoonster Neira, de initiatiefneemster van de metamorfose van het plein. Neira heeft met de input van haar buren rondom het plein een groene inspiratie schets gemaakt. Om duidelijk te maken, hier gaan we voor! Het speelveld was vooral een poepveld voor honden en het plein werd veel te heet in de zomer om hier activiteiten te organiseren of elkaar te ontmoeten. Hierdoor was het meer een obstakel dan een gezellige ontmoetingsplek. Voor de omvorming kenden bewoners elkaar niet zo goed, door dit bewoners initiatief is er meer gelegenheid voor ontmoeting!
2. F.D. Rooseveltstraat
   Enkele bewoners hebben samen het initiatief genomen en een aanvraag bij de gemeente gedaan om het plein te ontstenen en te vergroenen. Het plein werd te veel als parkeerplaats gebruikt en te weinig voor ontmoeting. Alle huizen (zonder voortuinen, maar wel met steeds meer geveltuinen) kijken uit op een groot versteend plein met 1 grote boom. Doordat het zo versteend is wordt het er erg heet en nodigt het niet uit tot spelen, ontmoeten of activiteiten. Ook het groen werd gemist, juist omdat er geen voortuinen zijn, was er behoefte aan bomen, struiken en planten. Kortom, de wens voor een groene  leefstraat. Allemaal redenen om er samen mee aan de slag te gaan! Groningen doet mee aan Operatie Steenbreek.

De aanpak: samen voor groen
Op de drukbezochte bewonersavonden werd aan de bewoners gevraagd wat hun wensen zijn, welke obstakels zij zien en welke functie van de pleinen ze willen terugbrengen. Want naast fysieke, groene aanpassingen van de omgeving spelen ook sociale uitdagingen in een buurt mee. Wat speelt er, en hoe kan het vergroenen van de pleinen hier een positieve bijdrage aan geven? Samen met bewoners is er hierover gesproken en gezocht naar passende oplossingen. Zo waren er veel reacties van bewoners uit de F.D. Rooseveltstraat over muren van een woningbouwcoöperatie. Kunnen deze ook groener? De gemeente ging het gesprek aan en de coöperatie gaf aan mee te willen doen met de vergroening, door het aanplanten van klimplanten bij de muren en waar mogelijk aanleggen van sedumdaken.
De bewoners rondom het R. Schumanplein gaven aan dat het belangrijk is om te kunnen zitten op het plein, vooral veel banken, terwijl in de F.D. Rooseveltstraat de bewoners liever geen bankjes wilden, vanwege ‘hangjongeren’. Ontwerpers hebben de uitkomsten van alle gesprekken, binnen de gemeentelijke kaders, vertaald naar een klimaatadaptieve, biodiverse, groene inrichting.

Het resultaat

1. R. Schumanstraat
   Om het plan klimaatadaptiever te maken is gekozen voor een klimaattuin en het toevoegen van bomen. Zo kan het overtollige water rustig de grond inzakken en heeft de omgeving minder wateroverlast. De bomen zorgen voor extra schaduw voor de spelende kinderen en bewoners die hier in toenemende mate gaan zitten. Daarnaast zijn de 225m2 tegels (die door de bewoners zelf zijn verwijderd!) zoveel mogelijk hergebruikt voor het maken van plantenbakken. Met bewoners is tijdens een laatste bijeenkomst gekeken naar de soorten en kleuren van de beplanting en heester– en boomkeuzes. Om ook de biodiversiteit van de plek te versterken is tussen de planten een bijenhotel geplaatst. Zo is een geheel ontstaan dat naast klimaatadaptief ook nog ervaren wordt als een veel gezelligere ontmoetingsplaats. Boven Rooseveltstraat, onderste foto’s Schumanstraat Wadi Schumanstraat
2. F.D. Rooseveltstraat
   Het grote vraagstuk op deze locatie was het hitte eiland in de straat. Vooral veroorzaakt door 200m2 verharding en versteende gevels (o.a. van de woningbouwcoöperatie) rondom het plein. De nieuwe  inrichting bestaat uit vaste planten, siergrassen, struiken, gevelgroen, groen op daken én meer bomen. Met bewoners is tijdens een laatste bijeenkomst gekeken naar de soorten en kleuren van de beplanting en heester– en boomkeuzes. Gevelbeplanting wordt binnenkort geplaatst aan de gevels van de sociale huurwoningen Al deze aanpassingen zorgen voor minder overlast van hitte op warme dagen. Het beheer van het nieuwe groen wordt de komende drie jaren samen gedaan door een hovenier en de bewoners. Daarna neemt Stadsbeheer de rol over van de hovenier en blijft het een samenwerking met de bewoners.
   Doordat bewoners het beheer gezamenlijk oppakken is de sociale cohesie versterkt, mensen kennen hun buurtbewoners nu meer en voelen zich samen verantwoordelijk voor hun plein. Ook hier is een bijenhotel geplaatst, ontworpen en gemaakt door leerlingen van het Terra mbo college, onder begeleiding van een vrijwilliger uit de wijk. Nóg een mooi voorbeeld van wat samenwerking kan brengen. Een bewoonster uit de Rooseveltstraat in een mail na oplevering: “Ik geniet van het groene uitzicht en het wordt met de dag groener!”