Gemeente Laren: Laren Regenklaar

Door klimaatverandering komen hevige regenbuien steeds vaker voor. Bij dit soort buien valt er een enorme hoeveelheid regen in korte tijd. Het riool van Laren kan al dat water niet verwerken. Dat zorgt voor ernstige wateroverlast, met name in de lager gelegen delen van Laren. Daarom maken de gemeente Laren Regenklaar.

Voor dit project is samengewerkt met Stichting Woningcorporatie Het Gooi en Omstreken en inmiddels ruim 500 woningeigenaren (zowel koop- als huurwoningen).

Er wordt gezorgd dat er veel minder regenwater in het riool terechtkomt. Maar liefst 175.000 m2 oppervlak aan straten en wegen koppelt Laren af van het riool. En daarnaast nog eens 180.000 m2 aan dakoppervlak van ruim 2000 particuliere gebouwen en woningen. Ook houden ze water vast in een aantal waterbergingen en wadi’s. Ten slotte verkleint de gemeente de kans op overlast in de lagere delen van Laren door onder meer kleine aanpassingen aan regenpijpen bij ca. 3000 woningen. Het is een mega-operatie van ongekende omvang die ze uitvoeren in een periode van vier jaar tijd.

Waarom wordt Laren Regenklaar gemaakt?

Bij extreme buien in 2014, 2016 en 2019 bleek dat regenwater in Laren moeilijk weg kan lopen. Dat komt door een combinatie van factoren:

• Een rioolsysteem met een beperkte capaciteit: in het verleden zijn veel regenpijpen van woningen, grote panden en van straatkolken op het riool van Laren aangesloten. Maar een riool is eigenlijk alleen bedoeld om afvalwater af te voeren, niet voor de afvoer van schoon regenwater. Het riool van Laren is helemaal niet berekend op de hevige buien die de laatste jaren vallen.
• Weinig oppervlaktewater: er zijn weinig sloten, grachten, vijvers etc. waarin regenwater op een natuurlijke manier wordt opgevangen.
• Hoogteverschillen: Tussen het hoogste en laagste deel van Laren is het hoogteverschil ongeveer 25 meter. Water stroomt altijd naar het laagste punt, dus van de hogere delen van Laren naar de lager gelegen delen waaronder het centrum. Bij hevige buien komt het water daar omhoog op straat of zelfs in woningen, winkels, scholen en bedrijven.

De verandering van het klimaat zorgt er bovendien voor dat het aantal hoosbuien en de hevigheid ervan toeneemt. De kans op nieuwe wateroverlast en financiële schade is op sommige plekken in Laren té groot. De gemeente Laren vindt dit onaanvaardbaar. Daarom wil de gemeente in 2025 bestand zijn tegen hevige regenbuien.

Hoe wordt Laren Regenklaar gemaakt?
Laren is opgedeeld in 45 deelgebieden. Per gebied zetten ze een mix van maatregelen in. Om te bepalen welke maatregelen het beste passen, kijken ze naar de bebouwing in dat gebied, maar ook naar factoren als hoogteverschillen, grondwaterstand, omvang van percelen en openbare ruimte, aanwezige riolering en of er geplande werkzaamheden zijn in de toekomst, zoals vervanging van de bestaande riolering. Globaal vallen de maatregelen in drie categorieën:

• Zorgen dat er zo min mogelijk regenwater in het riool terechtkomt. Het gaat daarbij niet alleen om regenwater dat op straat valt, maar ook om regenwater dat op particulier terrein valt. In de hoger gelegen delen van Laren koppelen ze daken van woningen, grote panden en straatkolken af van het riool. Regenwater dat daar valt voeren ze meestal af naar een infiltratieriool of naar verticale boringen met infiltratiefilter. Zo infiltreert het regenwater in de bodem op de locatie waar het valt.
• Zorgen dat de kans op overlast zo klein mogelijk is. In de lager gelegen delen van Laren wordt gezorgd dat water niet meer in woningen en andere (grote) panden naar binnen kan lopen. Meestal gebeurt dat door het plaatsen van een ontspanningsput en soms ook door andere beschermende maatregelen. Ook houden ze water tijdelijk vast in verschillende soorten waterbergingen, zoals een grindkoffer, een wadi of een ondergrondse waterberging. Vervolgens wordt het water vanaf daar alsnog vertraagd afgevoerd of infiltreert het in de bodem. Daarnaast wordt water gestuurd. Bijvoorbeeld door straten zo in te richten dat regenwater tussen de stoepranden blijft en dat drempels geen obstakels meer vormen.

Samen met bewoners
Bij een bui zoals in 2014 valt er in een uur maar liefst 46 mm regen. In de hoger gelegen delen van Laren betekent dit dat er in een uur bijna 18 miljoen liter water op daken en straten valt. Dat zijn 18 volle 25-meterzwembaden. Daarvan valt maar liefst 12,5 miljoen liter water op particuliere percelen. Voor een maximaal effect is het dus nodig om niet alleen de openbare ruimte af te koppelen van het riool. Ook bij de regenpijpen van woningen en andere gebouwen op ca. 3000 particuliere percelen wordt dat gedaan. Daarom werkt Laren samen met bewoners en andere perceeleigenaren bij de uitvoering van alle maatregelen. De kosten voor de uitvoering van de maatregelen op particulier terrein zijn voor de gemeente.

Bij een bui zoals in 2014 valt er in een uur maar liefst 46 mm regen. Dat zijn 18 volle 25-meterzwembaden.

Belangrijk neveneffect: minder verdroging – beter voor groen
In de huidige waterhuishouding van Laren gaat veel schoon regenwater – gecombineerd met vuil afvalwater – in één rioolbuis naar de rioolwaterzuivering in Blaricum. Hier maakt Waternet dit gemengde water weer schoon, waarna het in het Eemmeer uitstroomt. Dit is geen circulair systeem. Door de maatregelen van Laren Regenklaar verandert de gemeente dit systeem. Regenwater komt in de nieuwe situatie in de bodem terecht op de plek waar het valt. Daar profiteren bomen en struiken en ander groen van. Ook houdt het verdroging tegen. Zeker de hoger gelegen delen van Laren zijn daar erg gevoelig voor.

Financiën
Voor het regenklaar maken van Laren is een budget beschikbaar van circa 12 miljoen. De maatregelen om de openbare ruimte én op particuliere percelen worden uit dit budget betaald. Om dit budget mogelijk te maken, is de rioolwaterheffing voor de periode 2018-2022 tijdelijk verhoogd. Zo draagt iedereen evenredig bij aan het regenklaar maken van Laren.

Voortgang
Eind 2020 is Laren Regenklaar gestart met de uitvoering van enkele pilotprojecten. Halverwege 2021 kwamen de eerste grotere projecten op gang. Inmiddels is het project vol op stoom.

Meer informatie
Op www.larenregenklaar.nl is meer informatie te vinden over het project. Of bekijk hieronder een korte uitleg.