Help de egel in je tuin de winter door

Egels gaan rond deze tijd op zoek naar een plekje om te overwinteren. Ze eten zich vol en maken een “winternest” van droge bladeren op een beschut plekje in de tuin. Helaas blijkt 75 procent van de jonge egels de eerste winterslaap niet te halen of te overleven. Hoe kunnen we de egels helpen de winter door te komen?

Egels zijn zeer nuttige dieren: omdat ze slakken, rupsen en andere insecten eten, zorgen ze voor een natuurlijk evenwicht in de tuin. Het is ook een beschermde diersoort; ze mogen dus niet verstoord, gevangen of gedood worden en het is verboden om hun nesten of holen te beschadigen. Sinds de laatste jaren is het aantal egels in Nederland met meer dan 50% afgenomen. Oorzaken zijn onder meer het verdwijnen van het natuurlijk leefgebied en de verstedelijking. 

Egels brengen het grootste deel van de winter slapend door. Een echte winterslaap is het niet, want ze worden elke 7 à 11 dagen wakker; meestal “draaien ze zich nog een keer om” (net zoals wij dat doen als we er niet uit hoeven) en slapen weer verder. Als ze echt wakker worden, kunnen ze in de tuin gaan scharrelen, op zoek naar voedsel. Hoe kunnen we de egels helpen de winter door te komen?

Aanleg van een Egelsnelweg
Een egelsnelweg is een verbinding tussen groene ruimtes, waardoor de egel zich veilig kan verplaatsen. Denk aan een opening in de schutting tussen twee tuinen. Zo vindt hij makkelijk zijn weg op zoek naar een schuilplaats en voedsel.

Rommelhoek of egelhuisje
Egels bouwen hun winternestje van takken en bladeren het liefst onder een heg, een stapel houtblokken of onder een schuurtje. We kunnen ze helpen door een rommelhoekje te maken door wat takjes en bladeren bij elkaar te vegen en er een hoop onder een struik of heg van te maken. De laag bladeren mag zeker een halve meter dik zijn, dan komt er geen regen door en blijft het lekker warm. Een mogelijkheid is ook een egelhuisje, dat je zelf kunt bouwen. Bijvoorbeeld van een omgekeerde krat die aan de bovenkant waterdicht is gemaakt met dakpannen of een dikke laag bladeren. Let wel op dat er geen wind naar binnen kan waaien. 

Vetlagen opbouwen 
In de herfst eten egels zich vol met alles dat ze kunnen vinden: slakken, regenwormen, spinnen, rupsen, maar ook vruchten en paddenstoelen. Ze moeten hun vetlagen opbouwen voor de winter, een periode waarin veel minder voedsel te vinden is. Vaak zijn jonge egels nog volop actief omdat hun vetlagen nog onvoldoende opgebouwd zijn. Zo blijkt 75 procent van de jonge egels zijn eerste winterslaap niet te halen of te overleven (Egelbescherming Nederland). Als egels wakker worden en gaan scharrelen, zijn in zachte winters nog insecten en slakken te vinden, maar veelal zijn egels in deze periode afhankelijk van het bijvoeren door de mens.

Bijvoeren
Egelbescherming Nederland adviseert om egels het hele jaar door bij te voeren met kattenbrokjes en vers water. Het bijvoeren verhindert de egels dus niet om (weer) in winterslaap te gaan. Let op dat de kattenbrokjes droog staan en ververs ze regelmatig. Vermijd liever het gebruik van pesticiden en chemische middelen in je tuin, want deze zijn schadelijk voor egels en andere dieren. Geef egels overigens nooit melk! Daar krijgen ze diarree van.