Update gedragsonderzoek: regenton plaatsen en tegels eruit, plant erin aantrekkelijk voor tuineigenaren

Tuineigenaren die hun tuin klimaatadaptiever willen inrichten, doen dit het liefst door een regenton te plaatsen. Dat blijkt uit het gedragsonderzoek van Motivaction naar de motieven van tuineigenaren om te vergroenen. Ongeveer een kwart van de ondervraagden is bereid en gemotiveerd om tegels te vervangen door groen. Het onderzoek leverde nog meer interessante gedragsinzichten op.

In totaal vulden 1056 respondenten (representatief voor Nederland van 18 tot 80 jaar) een vragenlijst in, van wie er 763 tuineigenaar zijn (koop- of huurwoning). De resultaten van het onderzoek laten zien dat de motivatie en bereidheid niet afhankelijk is van de grootte van de tuin, maar wel van de huidige inrichting.
Mensen met een versteende tuin zijn minder bereid om hun tegels te vervangen door groen. De grootste moeite zien mensen hierbij in het afvoeren van tegels en het vervangen van zandgrond door aarde. Mensen met versteende tuinen hebben vaker het idee dat de verschillende stappen in het vergroeningsproces hen te veel moeite kost.

Dit bericht is de tweede update over het gedragsonderzoek. Lees hier het eerste verslag.

 Enkele algemene uitkomsten over tuineigenaren uit het onderzoek van Motivaction:

• Zes op de tien tuineigenaren (62%) geven aan dat hun tuin vooral uit stenen bestaat. Voor ongeveer twee op de vijf (38%) bestaat hun tuin juist voor méér dan de helft uit planten, gras of struiken.
• Zeven op de tien Nederlanders hebben een tuin, veelal tussen de 25 en 75 vierkante meter.
• Zeven op de tien (72%) Nederlanders wonen in een huis met een tuin.
• Het plaatsen van een regenton is de meest gewenste aanpassing in de tuin.
• Een kwart zou minder tegels willen en meer groen.

Uitvoering gedragsonderzoek
De vragenlijst en de interviews maken deel uit van een gedragsonderzoek dat ingaat op alle motivatoren bij tuineigenaren om hun tuin te vergroenen en ook de barrières die tuineigenaren hierbij ervaren. Met de uitkomsten van het gedragsonderzoek worden gedragsinterventies ontwikkeld die tuinbezitters motiveren om hun tuin te vergroenen en zo klimaatbestendig in te richten. In de zomer van 2024 zijn de gedragsinterventies bepaald en worden deze getest, in twee verschillende steden in Nederland.
Dit onderzoek wordt uitgevoerd door Motivaction en begeleid door gedragsadviseurs van het Behavioral Insights Team van het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. Zij werken samen met organisaties die zich sinds 2021 hebben verenigd in een “groene coalitie” die bestaat uit overheden, koepelorganisaties, ngo’s en brancheorganisaties. Het onderzoek moet ook zorgen voor nieuwe gedragsinzichten en bijpassende activiteiten voor de coalitie “NL vergroent”.
Ook Stichting Steenbreek is hierbij aangesloten. Onder de vlag van NL vergroent maken deze partijen zich sterk voor de boodschap: een groener Nederland begint in je eigen tuin.

 Nut en noodzaak van groen niet altijd gewaardeerd
Een ander onderdeel van het gedragsonderzoek was een online panel, een zogenoemde Quicktalk, waarin tuineigenaren van twee steden gedurende 2 dagen werden bevraagd over hun motivaties en barrières om te vergroenen. Een deel van de tuineigenaren geeft aan het nut om te vergroenen als laag te waarderen. Het (verder) aanpassen van de tuin heeft voor hen geen urgentie of prioriteit doordat zij niet vaak in de tuin zitten, zich eerst op de eigen woning willen richten, op het punt staan om te verhuizen, of hun tuin al groen genoeg vinden.
Een deel van de huurders met een tuin ziet daarnaast minder noodzaak om te vergroenen omdat zij die investering niet terugkrijgen wanneer zij het huis verlaten. Een groot deel van de deelnemers aan de Quicktalk denkt bij vergroenen gelijk aan grote veranderingen (en daarmee hoge kosten) aan de tuin. Dat wordt gezien als een grote en zware taak. Aan kleine veranderingen wordt minder snel gedacht.

Afvoeren van tegels groot obstakel
Vooral de eerste stappen, het verwijderen en afvoeren van tegels, wordt door een groot deel als een groot obstakel beoordeeld. De tuineigenaren hebben behoefte aan kennis en advies over hoe de tegels en het zand kunnen worden hergebruikt of afgevoerd. Voor het afvoeren van tegels en het zand wil men graag een gemakkelijke oplossing, zoals een “tegel-afvoerservice” of een gezamenlijke buurtcontainer.
Gratis stekjes of planten met elkaar delen, of materiaal (schep, kruiwagen) kunnen lenen om tegels te verwijderen, maakt de instap om te vergroenen gemakkelijker. Men kijkt hiervoor vooral naar buren en het tuincentrum. De bouwmarkt en andere winkels worden nauwelijks genoemd. Voor huurders is het gratis krijgen van planten en materiaal zelfs een voorwaarde. Zij zijn namelijk niet van plan om (veel) geld te investeren in hun woning, aangezien zei die investering niet terugkrijgen.

Behoefte aan kennis en hulp
Voordat mensen van start gaan met het vergroenen van hun tuin hebben velen behoefte aan kennis, inspiratie en hulp. Ze willen ten minste weten hoe zij het vergroenen gaan aanpakken, wat de kosten zijn, welke planten geschikt zijn voor hun tuin en hoe zij tegels en zand kunnen afvoeren (“tegeltaxi”, buurtcontainer). Ook geven de meesten aan dat zij het liefst in het voorjaar van start gaan met de vergroening (goed weer).

Workshop gedragsonderzoek vergroenen van tuinen voor gemeenteambtenaren (VOL)

In januari 2024 zijn de eerste resultaten van bovenstaande gedragsonderzoek gepresenteerd; in de zomer van 2024 is het gehele gedragstraject afgerond. Speciaal voor gemeenteambtenaren die zich bezighouden met het betrekken van inwoners bij het vergroenen van tuinen, wordt op donderdag 28 maart een workshop gehouden in Amersfoort bij Stichting Steenbreek (Paulus Borstraat 41). De workshop “Gedragsverandering bij tuineigenaren” duurt van 09.30 tot 13.00 uur en bestaat uit drie onderdelen:

1. Delen van de resultaten tot nu toe van het gedragsonderzoek van Motivaction;
2. Brainstormen over wat deze resultaten betekenen voor bestaande en toekomstige vergroeningsactiviteiten in de gemeente;
3. Brainstormen over de inrichting van een toolkit voor gemeenten om zelfstandig aan de slag te gaan met het vergroenen van tuinen. Daarbij wordt ook de vraag gesteld: moet het middel wel een toolkit zijn?

Deze workshop is gratis voor ambtenaren uit Steenbreekgemeenten. Overige belangstellenden betalen een bijdrage van €50,-
De workshop zit vol.

Webinar over de eerste resultaten

Op donderdag 8 februari is een Webinar gehouden voor gemeenteambtenaren die bezig zijn inwoners te verleiden hun tuin te vergroenen. Het programma bestond uit:

• een introductie over gedrag en de gedragsaanpak door: Eline Steenhuisen, werkzaam als gedragsdeskundige bij het gedragsteam van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat
• het delen van de eerste onderzoeksresultaten van een landelijke gedragsonderzoek naar vergroenen van tuinen onder tuineigenaren door: Cecilia Keuchenius, werkzaam als gedragsdeskundige en onderzoeker bij onderzoeksbureau Motivaction
• Online gesprek met elkaar over mogelijkheden van vergroeningsactiviteiten binnen de eigen gemeente – op basis van de onderzoeksresultaten

Auteur: Hans Bouwman
Beeld: Sjon.nl